Εδώ να υπογραμμίσουμε ότι η απελευθέρωση των τιμολογίων γίνεται με το γνώμονα τη βιώσιμη και αποδοτική λειτουργία της ΔΕΗ όπως αυτή προκύπτει από την αύξηση του κόστους αγοράς ενέργειας, καθώς και ότι η προσαρμογή των τιμολογίων αποτελεί και ειδική «μνημονιακή» υποχρέωση. Από μια πρόσφατη έρευνα των στοιχείων για τα οικονομικά της ΔΕΗ, μέχρι και μια βδομάδα πριν από αυτήν την ανακοίνωσή των αυξήσεων έως 48,7%, η λογική που προέκυπτε από τα δεδομένα έδειχνε ότι η διοίκηση της ΔΕΗ δεν θα είχε λόγο να προβεί στις παραπάνω ανατιμήσεις, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
Ποια ήταν όμως τα στοιχεία αυτά; Η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει αύξηση στα καθαρά της κέρδη της τάξης του 30,07% κατά τους πρώτους εννιά μήνες του 2012, μείωση των δαπανών της κατά 135,5 εκατ. € συγκριτικά με την περίοδο Ιαν-Σεπ του 2011, ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ανήλθε σε 4.563,7 εκατ. € έναντι 4.199,8 εκατ. € το αντίστοιχο διάστημα του 2011, αυξημένος κατά 363,9 εκατ. €. Επίσης, σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου της ΔΕΗ σε πρόσφατη συνέντευξη του, υπογραμμίζεται ότι από το 2009 μειώθηκε το κόστος μισθοδοσίας της επιχείρησης κατά 650 εκατ. €, ενώ έχουν γίνει επενδύσεις ύψους 3 δισ. €. Μόνο μελανό σημείο, πάνω στο οποίο έχει στηριχθεί το επιχείρημα των αυξήσεων, είναι η κατά 13% αύξηση του κόστους για αγορά καυσίμων και ενέργειας συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα το περασμένο χρόνο.
Συνεπώς, από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι η ΔΕΗ, τα πάει καλύτερα από το παρελθόν διαχειριζόμενη τα οικονομικά της επιτυχέστερα, εντούτοις όμως, σύμφωνα με τη κυβέρνηση, τους δανειστές εταίρους και τους θιασώτες του νέο-φιλελεύθερου δόγματος δεν τα πάει τόσο καλά ώστε να μπορέσει να μακροημερεύσει ως δημόσια επιχείρηση και χωρίς περαιτέρω αυξήσεις τα τιμολόγια. Ας πιάσουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, κάνοντας μια «back to basics» προσέγγιση... Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί..
δημιουργήθηκαν αρχικά αυτές οι μεγάλες δημόσιες υπηρεσίες κοινής ωφελείας, όπως η ΔΕΗ; Για δύο βασικούς λόγους.
Ο πρώτος -μάλλον προφανής για όλους λόγος- είναι διότι οι υπηρεσίες που προσέφεραν αυτοί οι οργανισμοί έδιναν (και δίνουν) λύση σε βασικές ανάγκες (πχ. ηλεκτροδότησης, υδροδότησης και επικοινωνίας) της ανθρώπινης διαβίωσης που είναι κοινές σε όλους τους πολίτες της χώρας ανεξάρτητα της οικονομικής τους κατάστασης και δυνατότητας.
Ο δεύτερος λόγος, που απαντάει στο γιατί αυτοί οργανισμοί αποτέλεσαν στα περισσότερα δυτικά κράτη δημόσιες επιχειρήσεις, είναι ότι το κόστος εγκατάστασης ενός εθνικού, αξιόπιστου και χωρίς κοινωνικές διακρίσεις δικτύου είναι πραγματικά τεράστιο που καμία ιδιωτική εταιρεία δεν θα μπορούσε να αντέξει προσφέροντας το προϊόν της σε μια τιμή που η πλειονότητα θα μπορούσε να πληρώσει. Στην οικονομική θεωρία, τα ιδιότυπα αυτά μονοπώλια που απολαμβάνουν τόσο μεγάλες οικονομίες κλίμακας, ονομάζονται φυσικά μονοπώλια.
Και έγιναν μονοπώλια, ακριβώς για τον λόγο ότι με δεδομένο το τεράστιο κόστος της αρχικής επένδυσης για δημιουργία του δικτύου, ο κλάδος δεν θα μπορούσε να στηρίξει περισσότερες επιχειρήσεις διότι καθεμία από τις επιχειρήσεις αυτές θα είχε πολύ υψηλό μέσο κόστος σε χαμηλό επίπεδο παραγωγής. Με αυτό βλέπουμε ότι πέραν του επιχειρήματος της κοινής ωφέλειας, υπήρχαν και σημαντικοί οικονομικοί λόγοι αυτές οι επιχειρήσεις να υπόκεινται σε κεντρικό έλεγχο. Όλα αυτά αναφέρονται στο παρελθόν. Ας δούμε τώρα τα επιχειρήματα των διαφόρων πλευρών στην Ελλάδα του 2012.
Μιλώντας για το παρόν και την τρέχουσα δύσκολη οικονομική και πολιτική συγκυρία, θέλω να υπογραμμίσω ότι η Ελλάδα ως χώρα της ημι-περιφέρειας, με ανάπτυξη και εκβιομηχάνιση (λέμε τώρα!) που ποτέ δεν συγχρονίστηκαν με τις αναπτυξιακές εξελίξεις των υπόλοιπων χωρών της δυτικής Ευρώπης, έχει την πολυτέλεια να κοιτάζει την ιστορία του νεοφιλελευθερισμού προς τα πίσω και να σταθεί κριτικά απέναντι στις πολιτικές/κοινωνικές/οικονομικές επιλογές των δυτικών χωρών που έγιναν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέσα στο πλαίσιο του νεο-φιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης, και ενδεχόμενα να προφυλαχθεί λόγω της ετεροχρονισμένης εφαρμογής αυτών των επιλογών.
Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν την τύχη και την δυνατότητα να αποφύγουν τα λάθη των άλλων χωρών, να βελτιώσουν όποιες από τις πολιτικές μπορούν να μεταρρυθμιστούν με γνώμονα εξασφάλισης το κοινό «καλό» (στο μέτρο και στον βαθμό που αυτό υπάρχει στο πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού και συλλογικού φαντασιακού), ή ακόμα και να προτείνουν άλλες λύσεις που ενδεχόμενα να λύνουν με πιο αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο τα διάφορα προβλήματα.
Είστε έτοιμοι για τις "βαριές" ιδιωτικοποιήσεις; Όλα αυτά τα αναφέρω, διότι στο δημόσιο διάλογο της Ελλάδας συχνά ακούγεται το επιχείρημα από μια νεοφιλελεύθερη οπτική ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στις ιδιωτικοποιήσεις, διατηρώντας χρεωμένες, μη-κερδοφόρες ΔΕΚΟ οι οποίες -σε τελική ανάλυση- προσφέρουν στον Έλληνα πολίτη ακριβές και κακής ποιότητας υπηρεσίες. Αγαπημένο παράδειγμα αυτών αποτελεί η ΔΕΗ.
Το επιχείρημά τους είναι διττό: αφενός, οι περισσότερες δυτικές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη προχωρήσει στην απελευθέρωση της ενέργειας και των τιμολογίων δημιουργώντας ανταγωνισμό που «έριξε» τις τιμές στα οικιακά τιμολόγια, αφετέρου δε, διατυμπανίζουν το επιχείρημα ότι αυτού του είδους οι «μεταρρυθμίσεις» έχουν ήδη ολοκληρωθεί επιτυχημένα αλλού και ότι δεν γίνεται πια καν δημόσιος διάλογος για αυτά τα θέματα, μιας και όλα αυτά έχουν «μεταρρυθμιστεί» επιτυχώς.
Δηλαδή, συνειρμικά συμπεραίνει κανείς ότι η επιτυχία της απελευθέρωσης της ενέργειας και των τιμολογίων είναι τόσο δεδομένη και αντικειμενική, όπου οποιαδήποτε κριτική στις ιδιωτικοποιήσεις και στο άνοιγμα των αγορών θεωρείται παράλογη ή υποτελής σε συνδικαλιστικά/συντεχνιακά συμφέροντα αγνοώντας το «κοινό καλό».
Τα προαναφερθέντα επιχειρήματα, για να γίνουν ακόμα πιο αδιαμφισβήτητα και «αντικειμενικά», «ντύνονται» με αρκετό νέο-φιλελεύθερο «ορθολογισμό» (είναι η εκδοχή του ορθολογισμού που υπερασπίζεται αποκλειστικά την αδιαπραγμάτευτη «ελευθερία του ισχυρότερου» να διαμορφώνει την διάκριση ορθολογικό/παράλογο με βάση το δικό του συμφέρον) και καταλήγουν συνήθως στην τοποθέτηση: «Αυτά τα πράγματα μόνο στην Ελλάδα τα συζητάμε ακόμα! Ξεκολλήστε επιτέλους από τον συνδικαλισμό και το κράτος, για να γίνουμε Ευρώπη!
Έξω τα έχουν λύσει αυτά και έχουν προχωρήσει!». Αμ δε! Παρακάτω, σας παραθέτω ένα μέρος από το εξώφυλλο του βρετανικού The Independent στο κυριακάτικο φύλλο της 21ης Οκτωβρίου 2012, το οποίο σε ελεύθερη μετάφραση αναφέρει τα εξής: «Νομίζετε ότι η ιδιωτικοποίηση οδήγησε σε ανταγωνισμό και σε καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές; Λάθος! Έχουν εγκαθιδρυθεί πραγματικά μονοπώλια στις περισσότερες περιοχές - τα οποία κοστίζουν σε όλους μας εκατοντάδες περισσότερες λίρες ετησίως για τον ηλεκτρισμό και τους λογαριασμούς φυσικού αερίου».
Το εξώφυλλο του Independent, την Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2012 Όπως εύκολα καταλαβαίνετε, μόνο ελληνική ΔΕΝ είναι η συζήτηση για την απελευθέρωση της ενέργειας και τις δυνάμει αρνητικές επιπτώσεις της, καθώς και τις ιδιωτικοποιήσεις των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Αντίθετα η πολιτική αυτή συζήτηση αποτελεί μείζον ζήτημα που απασχολεί ΞΑΝΑ το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο συχνά αναφέρεται ως πρότυπο ιδιωτικοποιήσεων, διότι η νεοφιλελεύθερη λογική της απελευθέρωσης του κλάδου της ενέργειας με πρόσχημα την βελτίωση της τελικής υπηρεσίας και τη μείωση του κόστους για τον πολίτη, απλά απέτυχε.
Κι απέτυχε ακριβώς γιατί η απελευθέρωση τέτοιων κλάδων δεν γίνεται με πραγματικό γνώμονα την «κοινή ωφέλεια», αλλά το κέρδος.
Αν βγάλουμε εκτός συζήτησης τους γεω-στρατηγικούς λόγους που εξυπηρετεί ο κεντρικός έλεγχος της ενέργειας, το διττό επιχείρημα της παρούσας συγκυρίας για αυξήσεις στα τιμολόγια για εξυγίανση των οικονομικών (με ταυτόχρονη απελευθέρωση των τιμολογίων) και ταυτόχρονα ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ δεν μπορεί να κριθεί λογικό. Μπορούν οι ιδιωτικοποιήσεις και ο ανταγωνισμός να επιτύχουν καλύτερες τιμές για τους τελικούς καταναλωτές; Διότι, αν πράγματι οι τελευταίες αυξήσεις στα τιμολόγια καταστήσουν την ΔΕΗ κερδοφόρα και βιώσιμη μακροχρόνια, ποιος ο λόγος να ιδιωτικοποιηθεί;
Αν πάλι, στόχος της κυβέρνησης είναι η οικονομική εξυγίανση της ΔΕΗ (την οποία θα πληρώσουν οι πολίτες με τα αυξημένα τιμολόγια) και μετά η ιδιωτικοποίηση της (εκχωρώντας σε κάποιον επενδυτή/ιδιώτη το ακριβό δίκτυο της ΔΕΗ, το οποίο έχει ΗΔΗ πληρώσει από τους φόρους και το κόστος χρήσης ο Έλληνας πολίτης), τότε μάλλον στραβά αρμενίζουμε, αντιμετωπίζοντας τις ιδιωτικοποιήσεις ως πολιτικό και οικονομικό φετίχ. Και ως γνωστόν, στα φετίχ, δεν υπάρχει λογική...
Πηγή: www.lifo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου