των Χάρη Καρανίκα, Γιώργου Φιντικάκη από τα Νέα...
Ερευνα των «ΝΕΩΝ» φέρνει στο φως τις χρόνιες ασθένειες στις οποίες κυρίως οφείλεται η σημερινή κατρακύλα της επιχείρησης. Ενδεικτικό είναι άλλωστε ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στην προ δεκαημέρου γνωμοδότησή της για τα τιμολόγια ανέφερε ότι η ΔΕΗ θα μπορούσε να περικόψει τις δαπάνες της (εκτός μισθοδοσίας) κατά τουλάχιστον 5% προκειμένου να βελτιώσει τη λειτουργία της και να έχει μικρότερη ανάγκη αύξησης του μέσου εσόδου της. Ποσοστό που κατά τον υπουργό Περιβάλλοντος Γ. Παπακωνσταντίνου μπορεί να φτάσει ακόμη και σε 10%15%, σύμφωνα με το ενημερωτικό κείμενο για τα τιμολόγια που διένειμε την Πέμπτη στο Υπουργικό Συμβούλιο. Τι απέγινε, αλήθεια, η χρυσοπληρωμένη μελέτη που είχε εκπονηθεί στα τέλη του 2007 από την εταιρεία συμβούλων Βοοζ Allen Hamilton, η οποία αποκάλυπτε ότι η ΔΕΗ χάνει κάθε χρόνο 744 εκατ. ευρώ εξαιτίας της μικρής απόδοσης και της κακής λειτουργίας σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης της;
1. Αλιβέρι Περιμένουν ακόμη τον αγωγό αερίου
Ετοιμο να λειτουργήσει είναι το νέο εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Αλιβέρι Εύβοιας, παρ’ όλα αυτά θα «κάθεται» για πολλούς ακόμη μήνες σβηστό καθώς δεν έχει καν ξεκινήσει να κατασκευάζεται ο αγωγός που θα το τροφοδοτεί με φυσικό αέριο. Το πιο «προχωρημένο» έργο της ΔΕΗ αποφασίστηκε το 2004, της κόστισε περίπου 240 εκατ. ευρώ, και με βάση τον αρχικό σχεδίασμά θα έπρεπε να λειτουργεί από το 2010. Επειτα από απίστευτες περιπέτειες με την αρχαιολογία, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και ολοκληρώθηκε εφέτος. Αλλά ο διαγωνισμός για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, που θα μεταφέρει στον σταθμό το φυσικό αέριο από την Ανατολική Αττική μέσω του Ευβοϊκού Κόλπου, κατακυρώθηκε από τον ΔΕΣΦΑ έπειτα από ενστάσεις και ακυρώσεις μόλις το Σεπτέμβριο του 2011, που σημαίνει ότι η μονάδα θα τεθεί σε λειτουργία το νωρίτερο το επόμενο καλοκαίρι!Δαπανήθηκαν δηλαδή εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για μια σύγχρονη μονάδα, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί απόλυτα η τροφοδοσία της με φυσικό αέριο. Αν και γι’ αυτό ευθύνη δεν φέρει η τωρινή διοίκηση της ΔΕΗ το έργο χωροθετήθηκε επάνω σε θέση με αρχαία! Το «φιάσκο» με το Αλιβέρι δείχνει πόσο στοιχίζουν εν μέσω κρίσης οι καθυστερήσεις και οι αποκλίσεις από τα χρονοδιαγράμματα που θέτουν οι κατά καιρούς διοικήσεις της Επιχείρησης.
Το παράδειγμα δεν είναι το μοναδικό. Πέντε χρόνια έκλεισαν εφέτος τον Νοέμβριο από τότε που η ΔΕΗ προσέθεσε την τελευταία καινούργια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στο δυναμικό της το Λαύριο V, Νοέμβριος 2006 και έκτοτε μεσολάβησαν πολλά επιχειρησιακά σχέδια για νέους σταθμούς, ωστόσο όλα τα πλάνα βγήκαν εκτός χρονοδιαγραμμάτων.
Το χαμένο αυτό έδαφος βρίσκεται πίσω από την κακή εικόνα που παρουσιάζουν τα οικονομικά της ΔΕΗ, εκτός από τις «πληγές» που δεν μπορούν να ελεγχθούν, όπως οι υψηλές δαπάνες για καύσιμα και αγορές ενέργειας που είχε εφέτος, οι λιγοστές βροχοπτώσεις που δεν γέμισαν τους ταμιευτήρες της, η επιβολή ελέω Μνημονίου νέων φόρων σε μαζούτ και φυσικό αέριο, καθώς και η αύξηση των καθυστερούμενων λογαριασμών.
«Ο,τι δεν έχει γίνει από το 2004, οπότε και αποφασίστηκε το έργο του Αλιβερίου, έγινε την τελευταία διετία: η μονάδα ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και ολοκληρώθηκε εντός χρονοδιαγράμματος, το 2011. Το μείζον βέβαια πρόβλημα είναι η καθυστέρηση με τον αγωγό αερίου, αλλά αυτό δεν εξαρτάται από εμάς», υποστηρίζει ο γενικός διευθυντής της ΔΕΗ Γιάννης Κοπανάκης. «Την ίδια ταχύτητα επιδείξαμε και με την άλλη μονάδα φυσικού αερίου στη Μεγαλόπολη. Ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και θα είναι έτοιμη το 2012», συμπληρώνει.
2. Μεγαλόπολη θα αργήσει δυο χρόνια
Τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως η επίσης υπό κατασκευή μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, που της έχει κοστίσει 500 εκατ. ευρώ και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2012. Αποφασίστηκε το 20072008, αρχικά επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία το 2011, αλλά ξεκίνησε να κατασκευάζεται μόλις το 2009 και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το προσεχές έτος. Το θέμα όμως είναι ότι δεν θα λειτουργήσει πριν από το καλοκαίρι του 2013, αφού η κατασκευή από τον ΔΕΣΦΑ του αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο στη νέα μονάδα αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2012. Τόσο η μονάδα στο Αλιβέρι όσο και αυτή στη Μεγαλόπολη θα παραμείνουν για κάποιο διάστημα ανενεργές, και η ΔΕΗ θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί παλαιές και δαπανηρές λιγνιτικές μονάδες τις οποίες προγραμμάτιζε κανονικά να «αποσύρει» για να τις αντικαταστήσει με τις καινούργιες.3. Πτολεμαΐδα V το 2018 και βλέπουμε...
Το εργοστάσιο με τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα της χώρας, η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ, Πτολεμαΐδα V, ύψους 1,3 δισ. ευρώ (μαζί με το χρηματοοικονομικό κόστος φτάνει στα 1,6 δισ. ευρώ), που προορίζεται να αντικαταστήσει όλες τις παλιές ρυπογόνες μονάδες του συγκεκριμένου σταθμού. Το πρώτο χρονοδιάγραμμα επί θητείας Τάκη Αθανασόπουλου μιλούσε για το 2012, το επόμενο για το 2014 και επί διοίκησης Ζερβού πάμε για το 2018.
Το έργο κατακυρώθηκε τον Νοέμβριο σε μειοδότη (την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ Χιτάτσι), και με βάση τους όρους της διακήρυξης προβλέπεται να είναι έτοιμο εβδομήντα μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης. Αλλά στην ανακοίνωση που εξέδωσε η ΔΕΗ αναφέρεται ότι «για την υπογραφή της σύμβασης θα πρέπει προηγουμένως να εξευρεθεί η αναγκαία χρηματοδότηση που θα εξασφαλίσει την ικανοποιητική για την Επιχείρηση απόδοση του έργου» (σ.σ.: η ίδια ακριβώς φράση περιλαμβάνεται και στην προ ημερών ανακοίνωση της εταιρείας για την κατακύρωση στην J&Ρ Αβαξ του διαγωνισμού για το μεγα φωτοβολταϊκό πάρκο στη Μεγαλόπολη, δείγμα των προβλημάτων χρηματοδότησης που αντιμετωπίζει). Αν και, σύμφωνα με τις πληροφορίες, διατεθειμένες να χρηματοδοτήσουν το έργο της Πτολεμαΐδας μέχρι ποσοστού 60% εμφανίζονται γερμανικές τράπεζες, σε κάθε περίπτωση η ΔΕΗ θα πρέπει να εξασφαλίσει το υπόλοιπο 40%.
Πέραν των Γερμανών, η Επιχείρηση αναζητεί λύση μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, όπως έχει κάνει και με άλλα έργα της, ενώ υπάρχει πάντα η πιθανότητα να κατασκευαστεί η μονάδα από κοινού με ιδιώτη, σενάριο στο οποίο όμως η ΕΕΝΟΠ αντιδρά σθεναρά. «Στην περίπτωση που η ΔΕΗ δεν βρει τα χρήματα, η μονάδα είναι απαραίτητο να κατασκευαστεί, ακόμη και αν ο μόνος τρόπος υλοποίησής της είναι η συμμετοχή ιδιωτών», λέει από την πλευρά του ο Γ. Αδαμίδης, επικεφαλής του σωματείου «Σπάρτακος» (εκπροσωπεί τους εργαζομένους σε ορυχεία σταθμούς της Δ. Μακεδονίας).
4. Τα κενά: Λείπουν καύσιμα και χειριστές
Ολα δείχνουν ότι τα «σαράβαλα» της ΔΕΗ θα συνεχίσουν να λειτουργούν για αρκετά ακόμη χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος της. Ενα κόστος όμως που όσο δεν επενδύονται σημαντικά ποσά για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων μονάδων και ορυχείων θα αυξάνεται συνεχώς. Χαρακτηριστικές είναι οι συχνές καταγγελίες του σωματείου «Σπάρτακος» προς τη διοίκηση της ΔΕΗ ότι εγκαταστάσεις και μηχανολογικός εξοπλισμός εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ είτε υπολειτουργούν είτε δεν λειτουργούν καθόλου.«Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή περισσότεροι από 10 καδοφόροι εκσκαφείς, με δυνατότητα να εξορύσσουν περισσότερους από 6.000 τόνους μάζα την ώρα, είναι παροπλισμένοι ελλείψει προσωπικού, γεγονός που μεταφράζεται σε μείωση της λιγνιτικής παραγωγής και φυσικά σε απώλεια κερδών», ανέφερε σε επιστολή του τον Φεβρουάριο προς τον επικεφαλής της ΔΕΗ Α. Ζερβό ο πρόεδρος του σωματείου Γ. Αδαμίδης. Αλλο παράδειγμα είναι αυτό της πιο σύγχρονης λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ στη Μελίτη Φλώρινας (τέθηκε σε λειτουργία το 2003). Εφέτος η μονάδα έμεινε εκτός λειτουργίας για περίπου 70 ημέρες (την περίοδο Μαρτίου Μαΐου), κάτι που σύμφωνα με την επίσημη αιτιολογία έγινε για λόγους συντήρησης. Σύμφωνα ωστόσο με τους εργαζομένους, ο πραγματικός λόγος ήταν ότι δεν υπήρχαν ικανά αποθέματα λιγνίτη για να λειτουργήσει. Σύμφωνα με τους ίδιους, η συγκεκριμένη μονάδα ακριβώς λόγω της έλλειψης λιγνίτη δούλεψε με μειωμένα φορτία περισσότερες από δέκα ημέρες το 2011 και 27 ημέρες το 2010. Τροφοδοτείται από ένα γειτονικό ιδιωτικό ορυχείο (Αχλάδα) και με εισαγωγές από Βουλγαρία και Τουρκία.
5. Το προσωπικό: Γεμάτα γραφεία, άδεια ορυχεία
Οσον αφορά τις ελλείψεις και την κακή κατανομή του προσωπικού της Επιχείρησης, τις έχουν κατά καιρούς παραδεχθεί τόσο ο επικεφαλής της Α. Ζερβός όσο και ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Γ. Παπακωνσταντίνου. Για την παραγωγή 4.400 ΜW στους 16 λιγνιτικούς σταθμούς της Δυτικής Μακεδονίας εργάζονται σήμερα μόνο 1.995 άτομα, ενώ για τη λειτουργία των ορυχείων μαζί με τις υποστηρικτικές μονάδες εργάζονται μόλις 3.360 άτομα. Συνολικά 5.355 άτομα, όταν η Επιχείρηση απασχολεί στο σύνολό της λίγο παραπάνω από 21.000 εργαζομένους. Επίσης, θέση στελέχους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αμοιβή τους και συνολικά τον τρόπο διοίκησης της εταιρείας, κατέχουν περισσότεροι από ένας στους δέκα εργαζομένους στη ΔΕΗ.Τα στελέχη, τα οποία είναι πολυπληθή σε επίπεδο διοικητικού προσωπικού, ανέρχονται σε 2.500 σε συνολικό αριθμό εργαζομένων 21.000 το 1994 ήταν μόλις 1.100, αλλά η Επιχείρηση τότε είχε 37.000 εργαζομένους. Τα στελέχη συγκεντρώνονται κυρίως στο επίπεδο των διοικητικών υπαλλήλων στην Αθήνα. Ετσι, στο μεγαλύτερο ορυχείο των Βαλκανίων, το Νότιο Πεδίο της Πτολεμαΐδας, απασχολούνται 1.200 εργαζόμενοι με έναν διευθυντή και έξι τομεάρχες, όταν μία διοικητική μονάδα στην Αθήνα με λιγότερους από 210 εργαζομένους διοικείται από έναν διευθυντή, τρεις βοηθούς διευθυντές και... 16 τομεάρχες κάτω από τον καθένα υπάρχουν τουλάχιστον ένας ή δύο υποτομεάρχες.
Στα €5 δισ.η μαύρη τρυπα
Στην πρόσφατη επιστολή του προς τους υπουργούς Οικονομικών και ПЕКА ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Αρθούρος Ζερβός ανέφερε ότι οι αυξημένες δαπάνες το 2011 για υγρά καύσιμα, φυσικό αέριο και αγορές ενέργειας σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα περιορισμένη υδροηλεκτρική παραγωγή και παρά το γεγονός ότι υπήρξαν μειώσεις 460 εκατ. ευρώ στη μισθοδοσία έχουν προκαλέσει καθίζηση στα αποτελέσματα της εταιρείας. Απόδειξη ήταν το ζημιογόνο τρίτο τρίμηνο του 2011. Γι' αυτό και επειδή υπάρχει και η ανάγκη να πληρωθεί τοκοχρεολύσιο 700 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2012, ο διευθύνων σύμβουλος ζητούσε αυξήσεις από 15% και πάνω στα τιμολόγια της ΔΕΗ. «Είναι προφανές ότι τα σενάρια αύξησης 5% ή 10% δεν είναι βιώσιμα. Με βάση τα σενάρια αυτά, ο κίνδυνος στάσης πληρωμών είναι ορατός ήδη από το πρώτο τρίμηνο του 2012», έγραφε.
Για το έτος 2011 εκτιμάται ότι η ΔΕΗ θα έχει ξοδέψει έως και τα τέλη Δεκεμβρίου 2,32 δισ. ευρώ για την προμήθεια υγρών καυσίμων, φυσικού αερίου και για αγορές ενέργειας. Όπως προκύπτει από δημοσιευμένα στοιχεία της επιχείρησης, το 2008 οι αντίστοιχες δαπάνες έφταναν τα 2,924 δισ. ευρώ, δηλαδή ήταν 26% μεγαλύτερες σε σχέση με τις εκτιμώμενες του 2011 που αναφέρει στους υπουργούς ο επικεφαλής της ΔΕΗ.
Οσον αφορά την «ιδιαίτερα περιορισμένη υδροηλεκτρική παραγωγή», σημειώνεται ότι στα τέλη Νοεμβρίου τα συνολικά αποθέματα ενέργειας από το νερό στους ταμιευτήρες ανέρχονταν σε 1.487,55 γιγαβατώρεςτον Νοέμβριο είχαν εισρεύσει μόνο 59,5 γιγαβατώρες, κάτι που καθιστούσε αυτό τον μήνα τον πλέον ξηρό από το 1965 όταν άρχισε η καταγραφή των αποθεμάτων. Οπως όμως και στην περίπτωση της συνολικής δαπάνης για τα καύσιμα, υπάρχουν και πάλι χειρότερα: στα τέλη Νοεμβρίου του 2008, την ίδια χρονιά που η ΔΕΗ ξόδεψε ποσά ρεκόρ για την προμήθεια πετρελαίου, μαζούτ, φυσικού αερίου και για αγορές ενέργειας, τα αποθέματα στους ταμιευτήρες έφταναν τις 1.041 γιγαβατώρες, αρκετά λιγότερες από τα αντίστοιχα αποθέματα του 2011. Και οι δύο προαναφερόμενοι τομείς ήταν το 2008 σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι φέτος. Και οι ζημίες που καταγράφηκαν το τρίτο τρίμηνο του 2008 ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτές της αντίστοιχης περιόδου του 2011.
Ωστόσο το 2009 η ΔΕΗ δεν κινδύνεψε με στάση πληρωμών, όπως προειδοποιεί ότι θα γίνει το 2012 ο επικεφαλής της. Ποια είναι η διαφορά; Πρώην διοικητής της ΔΕΗ με πολυετή πείρα στον τομέα της ενέργειας αναφέρει ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στα συσσωρευμένα χρέη της επιχείρησης. «Μπορεί το 2008 η επιχείρηση να είχε μεγαλύτερα μεγέθη όσον αφορά τις συνολικές δαπάνες για αγορές καυσίμων και ηλεκτρικού, όπως και χειρότερα υδροηλεκτρικά, τότε όμως δεν υπήρχαν τόσα πολλά χρέη. Επιπλέον, υπήρχε και μεγαλύτερη ζήτηση στο ρεύμα», λέει. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από 4,05 δισ. ευρώ το 2009, το χρέος έφτασε τα 4,2 δισ. ευρώ το 2010 και αναμένεται στα τέλη του 2011 να έχει εκτιναχθεί στα 5,09 δισ. ευρώ, δηλαδή να αυξηθεί μέσα σε ένα χρόνο κατά 900 εκατ. ευρώ! Παράλληλα τα έσοδα από πωλήσεις στην εγχώρια αγορά από 5,5 δισ. ευρώ το 2009 εκτιμάται ότι θα πέσουν φέτος σε 4,85 δισ. ευρώ.
ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ.
«Τη δεκαετία του 1950 η ΔΕΗ ήταν πρότυπο επιχείρησης, με τη μεταφορά αμερικανικής τεχνογνωσίας και αμερικανικό μάνατζμεντ», αναφέρει πρώην στέλεχος που έχει ασχοληθεί με την ιστορία της επιχείρησης. Το ενιαίο τιμολόγιο από το Κολωνάκι έως το Σουφλί θεωρήθηκε κοινωνικός θρίαμβος για εκείνη την εποχή, όπου τα μέσα ήταν πολύ περιορισμένα και τα δίκτυα είδος εν ανεπαρκεία. Η ξένη διοίκηση στα τέλη της δεκαετίας του 1950 είχε προχωρήσει στις προσλήψεις της αφρόκρεμας των μηχανικών του Πολυτεχνείου.Με την πάροδο των χρόνων δημιουργήθηκε και συλλογικό όργανο εποπτείας, η Αντιπροσωπευτική Συνέλευση Κοινωνικού Ελέγχου, μια επιτροπή που απαρτιζόταν από μέλη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, της ΓΣΕΕ, τους δημάρχους των μεγάλων πόλεων και άλλων κοινωνικών εταίρων στους οποίους οι διοικητές της ΔΕΗ σε ετήσια βάση ανακοίνωναν τα πεπραγμένα της επιχείρησης. Δεν είχαν το δικαίωμα να παύσουν όμως τον διοικητή, ο οποίος αν είχε τη στήριξη του εκάστοτε υπουργού δεν σκιαζόταν για την Αντιπροσωπευτική Συνέλευση. «Εως και τη δεκαετία του 1980 είχαμε μια πολύ μεγάλη επιχείρηση που παρείχε φθηνό ρεύμα», λέει πρώην διοικητής της ΔΕΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου