Οι εξελίξεις της τελευταίας διετίας στον ενεργειακό τομέα διαψεύδουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο όσους στην Ελλάδα βλέπουν μόνο τα αντικειμενικά μεγάλα προβλήματα της οικονομίας, και αρνούνται να δουν σημάδια ουσιαστικής προόδου.
Η ενέργεια είναι ένας από τους τομείς που προσελκύει νέες επενδύσεις, προσελκύει κεφάλαια, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, ενισχύει την γεωστρατηγική θέση και την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας.
Και όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα δουλειάς και πολιτικής βούλησης.
Κεντρικοί στόχοι της πολιτικής μας είναι:
• Η διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος, η σταδιακή απεξάρτηση από τον άνθρακα και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας.
• Η επέκταση των υποδομών και αξιοποίηση των δυνατοτήτων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), συμπεριλαμβανομένης και της εξαγωγής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ.
• Η εκπλήρωση των στόχων μας για την αντιμέτωπιση της κλιματικής αλλαγής, της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και της ενίσχυσης της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Νέα αγορά ενέργειας σημαίνει νέους δρόμους ανάπτυξης για την χώρα
Προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι η ύπαρξη ενός πλαισίου που να επιτρέπει την προσέλκυση κεφαλαίων και επένδυση στην παραγωγή και προμήθεια ενέργειας από περισσότερους παίκτες.Σε θεσμικό επίπεδο η υιοθέτηση του τρίτου πακέτου μέτρων της ΕΕ για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου το καλοκαίρι του 2011, ενισχύει περαιτέρω αυτή την προσπάθεια. Κύριος σκοπός είναι ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων μεταφοράς και διανομής από τις δραστηριότητες της παραγωγής και της προμήθειας τόσο στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και στον τομέα φυσικού αερίου, ώστε να υπάρχει ισότιμη πρόσβαση όλων των συμμετεχόντων στα δίκτυα και κατά συνέπεια ανάπτυξη του ανταγωνισμού.
Μια εξέλιξη που για την χώρα σημαίνει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και επένδυσης σε δύο τομείς με μεγάλη δυναμική, δημιουργία θέσεων εργασίας και επέκταση δραστηριοτήτων έντασης τεχνολογίας και γνώσης στην χώρα. Το ίδιο θεσμικό πλαίσιο ενισχύει την ανεξαρτησία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, διασφαλίζει την καθολικότητα της υπηρεσίας, αλλά και καλύτερες υπηρεσίες και περισσότερη προστασία για τους καταναλωτές.
Η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ, οι νέες εταιρίες μεταφοράς και διανομής συνεχίζουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην νέα αγορά. Όμως πλέον ολοένα και περισσότεροι ιδιώτες, από νοικοκυριά με μικρές εγκαταστάσεις φωροβολταϊκών έως μεγάλα φωτοβολταικά και αιολικά πάρκα και μεγάλα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο καταλαμβάνουν τον δικό τους χώρο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Πολύ σύντομα, το άνοιγμα της λιγνιτικής παραγωγής σε τρίτους θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες επενδύσεων στην χώρα και περισσότερο ανταγωνισμό προς το συμφέρον της αγοράς και των καταναλωτών. Αντίστοιχα και στο φυσικό αέριο. Η χώρα έχει διαφοροποίησει σημαντικά το μίγμα των προμηθευτών. Για παράδειγμα, περίπου το 45% των ποσοτήτων LNG που πέρασαν από το σταθμό της Ρεβυθούσας ήταν από νέους προμηθευτές
Παράλληλα και μετά από απουσία δεκαετιών από αυτό το μέτωπο, η Ελλάδα προσπαθεί να αναπτύξει τους δικούς της ενεργειακούς πόρους από υδρογονάνθρακες, με μία σοβαρή προσπάθεια που γίνεται για την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας μας. Ήδη, έχουν προκηρυχθεί σεισμικές έρευνες στη δυτική Ελλάδα και μέχρι τα νότια της Κρήτης, και ταυτόχρονα έρευνες εκμετάλλευσης σε συγκεκριμένες περιοχές. Με σύστημα και σοβαρότητα, κάνουμε γρήγορα βήματα στο σημαντικό αυτό τομέα.
Η έρευνα και εκμετάλλευση των εγχώριων υδρογονανθράκων είναι μια πολιτική που απαιτεί χρόνο για να ολοκληρωθεί και να αποδώσει, αλλά που μπορεί να φέρει εισόδημα και να ενισχύσει την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μας. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με ανακαλύψεις κοιτασμάτων σε άλλες περιοχές της Μεσογείου όπως η Κύπρος και το Ισραήλ, δίνει την ευκαιρία στη χώρα μας να συμμετάσχει προοπτικά στο νέο παγκόσμιο χάρτη των αγωγών που σήμερα διαμορφώνεται.
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: ο πιο δυναμικά αναπτυσσόμενος κλάδος
Η Κυβέρνηση δίνει άμεση προτεραιότητα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Το θεσμικό πλαίσιο για την επένδυση σε μικρές και μεγάλες μονάδες ΑΠΕ είναι από τα πιο ευνοϊκά στην Ευρώπη και τα αποτελέσματα της πολιτικής μας αποτυπώνονται και σε αριθμούς.
Παρά την οικονομική δυσκολία, το ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ΑΠΕ παραμένει υψηλό και αυξανόμενο. Την τελευταία διετία η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ, δηλαδή οι μονάδες που ήδη λειτουργούν και τροφοδοτούν το ενεργειακό σύστημα της χώρας έχει διπλασιαστεί, φτάνοντας πλέον τα 2,5 GW περίπου. Η αιολική ενέργεια παραμένει η κυρίαρχη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας, ενώ τα φωτοβολταϊκά έχουν πλέον τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Χαρακτηριστικά, μέσα στο 2011 τα φωτοβολταϊκά με συμβάσεις αγοραπωλησίας έφτασαν τα 2GW σημειώνοντας 300% αύξηση σε σχέση με το τέλος του 2010.
Παράλληλα, επιχειρούμε να ενθαρρύνουμε και να επεκτείνουμε νέες μορφές ανανεώσιμων πηγών. Απελευθερώνοντας τη χρήση βιομάζας για την θέρμανση στις μεγάλες πόλεις – με pellets – δόθηκε η δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης ενός νέου τομέα. Η παραγωγή ενέργειας από βιομάζα παραμένει χαμηλή, καθώς η εγκατεστημένη ισχύ είναι κάτω από 50 ΜW όμως βλέπουμε ότι το ενδιαφέρον, ειδικά για τις εμπορικές χρήσεις είναι αυξανόμενο.
Μια άλλη ακόμη πηγή ενέργειας, η γεωθερμία, με ιδιαίτερη σημασία για τομείς όπως ο τουρισμός και η γεωργία, αλλά και με πολλές άλλες δυνατότητες αξιοποίησης μπαίνει στον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Το ΥΠΕΚΑ προχώρησε στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, ενώ μέχρι το τέλος του 2011 ανοίξαμε και προχωρήσαμε τους διαγωνισμούς για την εκμετάλλευση των γεωθερμικών πεδίων της χώρας.
Σε επίπεδο αδειοδότησης, η χώρα έχει ξεπεράσει το στόχο που έχει θέσει για τις ΑΠΕ για το 2020. Από το ρυθμό υλοποίησης των έργων, διαφαίνεται ότι θα καταφέρουμε να επιτύχουμε το στόχο του 2020 νωρίτερα. Ωστόσο, η χρηματοδότηση των επενδύσεων, στις σημερινές συνθήκες της οικονομίας παραμένει δύσκολη. Για την ανάπτυξη των ΑΠΕ το ελληνικό κράτος παρέχει έναν από τους πλέον γεναιδώρους μηχανισμούς χρηματοδότησης μέσω εγγυημένων τιμών. Τον μηχανισμό αυτό πρέπει και θέλουμε να διασφαλίσουμε.
Πάντοτε σε διαβούλευση με τους φορείς της αγοράς, προχωρήσαμε σε μια αναπροσαρμογή των εγγυημένων τιμών οι οποίες ανταποκρίνονται πλέον καλύτερα στα χαμηλότερα κόστη επένδυσης, αλλά και διασφαλίζουν ότι ο Έλληνας καταναλωτής και φορολογούμενος θα πληρώνει μια λογικότερη τιμή για την ενέργεια από ΑΠΕ που εισάγεται στο σύστημα.
Εξαγωγή ηλιακής ενέργειας: ένας νέος δρόμος εξωστρέφειας για την Ελλάδα
Ο Ελληνικός ήλιος αποτελεί εδώ και αιώνες παραγωγικό μας πόρο για πολλά και σημαντικά «εξαγώγιμα» προϊόντα. Στον Ελληνικό πολιτισμό, τον τουρισμό μας, την αγροτική μας παραγωγή δεν μπορείς να διαχωρίσεις την ευεργετική επίδραση της ηλιοφάνειας της χώρας μας. Η σύγχρονη τεχνολογία, αλλά και το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ που προβλέπει συστήματα φυσικής και στατιστικής μεταφοράς ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρωπαϊκή αγορά ανοίγουν μια νέα πόρτα ευκαιρίας για την αξιοποίηση και κατά κάποιο τρόπο εξαγωγή της Ελληνικής ηλιοφάνειας.
Το καλοκαίρι του 2011 βάλαμε μπροστά ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό σχέδιο παραγωγής και εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ήλιο. Το Ελληνικό σχέδιο “Helios” σήμερα αποτελεί και Ευρωπαϊκή μέριμνα. Η Σύνοδος Κορυφής του Οκτωβρίου το ενέταξε στις προτεραιότητες για την Ελλάδα. Το ΥΠΕΚΑ κατάφερε σε λίγους μήνες να πείσει τόσο για τη σκοπιμότητα όσο και για τη βιώσιμότητα ενός τέτοιου σχεδίου. Ένα σχέδιο που φυσικά η τελική υλοποίηση του απαιτεί την ύπαρξη ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και την ύπαρξη διευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς ενέργειας.
Και τα δύο αυτά θέματα είναι σήμερα στην ατζέντα των συζητήσεων σε διμερές και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο πρόσφατο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας πήραμε την απόφαση να προχωρήσουν τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Η Επιτροπή σύντομα θα πρέπει να παρουσιάσει ένα πακέτο έργων υποδομής που θα χρηματοδοτηθούν με Ευρωπαϊκούς πόρους.
Τα οφέλη για την Ελλάδα είναι προφανή. Πέρα από την θετική επίπτωση στο εξωτερικό μας ισοζύγιο, οι κλάδοι της παραγωγής, κατασκευής, εγκατάστασης και λειτουργίας φωτοβολταϊκών έχουν σίγουρα να αναμένουν μεγάλα οφέλη, δημιουργώντας ταυτόχρονα έναν σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας. Ταυτόχρονα μιλάμε για μια σημαντική παραγωγική βάση με αναλογικά πολύ μικρή όχληση για το φυσικό μας περιβάλλον, απόλυτα συμβατή με το πρότυπο πράσινης ανάπτυξης που χρειάζεται η χώρα μας. Αντίστοιχα, υπάρχουν σημαντικά οφέλη και για την Ευρώπη. Ενισχύεται σημαντικά η ενεργειακή αυτονομία, αλλά και η απόδοση των Ευρωπαϊκών επενδύσεων σε ηλιακή ενέργεια είναι πολλαπλάσια στις χώρες του Νότου, άρα και το αποτέλεσμα για τον καταναλωτή.
Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: καλύτερη καθημερινότητα για τον πολίτη
Η ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι ένα σημαντικό μέρος της πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς ελαχιστοποιούν την ανάγκη καύσης άνθρακα και παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα. Όμως η βελτίωση του ατμοσφαιρικού αέρα έχει να κάνει και με τη συνολική μας ενεργειακή κατανάλωση. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι μια πολιτική που σθεναρά υποστηρίζεται από το ΥΠΕΚΑ, παρά τα στενά οικονομικά περιθώρια που σήμερα υπάρχουν.
Τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι τα εξής: μηχανισμός κινήτρων, χρηματοδοτικά έργαλεια, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για πρακτικές και τεχνολογίες που περιορίζουν την κατανάλωση ενέργειας.
Στον τομέα των κινήτρων ίσως το πιο σημαντικό εργαλείο που αφορά στην βιομηχανία, που ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών αερίων, είναι το σύστημα εμπορίας ρύπων που τέθηκε σε εφαρμογή από το 2011. Η εκπομπή αερίων πάνω από ένα όριο δεν είναι πλέον δωρεάν. Η βιομηχανία πρέπει να αγοράζει το δικαίωμα της εκπέμπει. Έχει δηλαδή κόστος, που σε μεγάλο βαθμό αποτελεί και ένα λόγω αναπροσαρμογής της τεχνολογίας.
Τα έσοδα από την εμπορία ρύπων στην Ελλάδα – που το 2011 έφτασαν τα 150 εκ. Ευρώ, ενώ από το 2013 θα ξεπερνούν τα 600 εκ. Ευρώ – “επιστρέφουν” στο περιβάλλον. Ένα μέρος τους εντάσσεται στα έσοδα του Πράσινου Ταμείου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος τους χρηματοδοτεί το μηχανισμό στήριξης των ΑΠΕ, άρα τη σταδιακή μετάβαση της οικονομίας σε ένα μοντέλο χαμηλότερης κατανάλωσης άνθρακα.
Στα χρηματοδοτικά εργαλεία, εντάσσονται κυρίως τα επιδοτούμενα προγράμματα εξοικονόμησης για κατοικίες και ιδιωτικές κατασκευές και μία μεγάλη ομάδα προγραμμάτων, που χρηματοδοτούνται από ΕΠΠΕΡΑΑ για επεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης σε δημόσια κτήρια, σχολεία και δήμους. Στο ίδιο πλαίσιο, χρηματοδοτούνται και πρότυπες κατασκευές και πιλοτικά έργα σε μεγαλύτερες οικιστικές μονάδες όπως γειτονιές στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας στην Αθήνα, αλλά και μικρά χωριά και μικρά νησιά στην περιφέρεια της χώρας.
Η πολιτική αυτή έχει άμεση θετική επίπτωση στην καθημερινότητα των πολιτών. Εξοικονομείται ενέργεια, αλλά και χρήματα τόσο στα νοικοκυριά όσο και σε δήμους και στο δημόσιο συνολικά. Αναπτύσσονται νέες εμπορικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες, δίνοντας έστω και μια ανάσα σε μια αγορά που έχει πληγεί ιδιαίτερα από την δύσκολη οικονομική συγκυρία.
Και αυτή η διαδικασία μπορεί να ενισχυθεί κι άλλο όσο ο κόσμος ενημερώνεται περισσότερο, η τεχνολογία στις κατασκευές, αλλά και η αρχιτεκτονική προσαρμόσεται, αλλά και καθώς η Ελληνική αγορά προσφέρει αξιόπιστα προϊόντα που συμβάλλουν στο στόχο της εξοικονόμησης ενέργειας. Για το λόγο αυτό, το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία κυρίως με το ΚΑΠΕ προωθεί έργα επίδειξης καλών πρακτικών, αλλά και ενημέρωσης των πολιτών, έχοντας προηγουμένως εξετάσει την αξιοπιστία και τα πρότυπα συγκεκριμένων τεχνολογιών. Ένα τέτοιο πρόγραμμα, είναι το “Χτίζοντας το Μέλλον” το οποίο γνωρίζουμε ότι περιμένει η αγορά και οι καταναλωτές και σύντομα θα αρχίσει να υλοποιείται.
Σε αυτό το σύντομο άρθρο μένουν χωρίς αναφορά πολλές ακόμη μεγάλες παρεμβάσεις του ΥΠΕΚΑ στο χώρο της ενέργειας. Μία σημαντική πολιτική παρέμβαση αφορά στις νέες τεχνολογίες επεξεργασίας αποβλήτων που πιστεύουμε ότι θα επεκταθούν με την υλοποίηση των περιφερειακών σχεδιασμών διαχείρισης απορριμμάτων, την οποία υποστηρίζει το ΥΠΕΚΑ τόσο θεσμικά όσο και χρηματοδοτικά μέσω του ΕΠΠΕΡΑΑ. Αυτές οι τεχνολογίες, μπορούν να παράξουν πρώτη ενεργειακή ύλη για πολλές βιομηχανικές δραστηριότητες. Μια πρακτική που σε άλλες χώρες είναι πολύ διαδεδομένη, ενώ στην Ελλάδα παραμένει ακόμη σε χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης.
Αυτό όμως που έχει αξία να μείνει στη συνείδηση όλων μας είναι ότι η ανάπτυξη της χώρας μας δεν εξαρτάται από ευχές και εξαγγελίες. Εξαρτάται από την βούλησή μας να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε, σίγουρα από τη διάθεσή μας να προχωρήσουμε σε αναγκαίους συμβιβασμούς και επιλογές, από τις οποίες κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις, αλλά κυρίως από τη σκληρή δουλειά που θα αφιερώσουμε, δημιουργικότητα, την φαντασία και την καινοτομικότητα που θα επιτρέψουμε να απελευθερωθεί.
Ο τομέας της ενέργειας είναι ένας τέτοιος τομέας. Η αλλαγή του ενεργειακού μίγματος, η ανάπτυξη νέας τεχνολογίας, η καθαρή ενέργεια, η εξοικονόμηση, η διατήρηση μιας καθαρής ατμόσφαιρας εξαργυρώνεται σε όρους ευημερίας για τους πολίτες, νέες θέσεις εργασίας, νέο εισόδημα για την χώρα. Όμως απαιτεί αλλαγές σε νοοτροπίες και αλλαγές σε πρακτικές, που είμαι σίγουρος ότι η χώρας μας είναι πιο έτοιμη από ποτέ να προχωρήσει.
Ειδική έκδοση GREEK ENERGY 2012 του energypress
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου