Στην ε­νέρ­γεια το κό­ντρα φι­λέ­το

http://epohi.gr/

 Του Νί­κου Καϊμά­κη
Εί­κο­σι ο­κτώ δια­γω­νι­σμούς προ­ε­τοι­μά­ζει το ΤΑΙ­ΠΕ­Δ, που α­να­μέ­νε­ται να ξε­κι­νή­σουν το 2013 και να ο­λο­κλη­ρω­θούν μέ­χρι το 2014. Το με­γα­λύ­τε­ρο «ε­πεν­δυ­τι­κό» εν­δια­φέ­ρον προ­σελ­κύει ο το­μέ­ας της ε­νέρ­γειας που εί­ναι και το «κό­ντρα φι­λέ­το». Ξε­κί­νη­σε με τη συ­νά­ντη­ση Σα­μα­ρά, Ερντο­γάν και εγ­χώ­ριων οι­κο­νο­μι­κών πα­ρα­γό­ντων του ε­μι­ρά­του στο Κα­τά­ρ, συ­νε­χί­στη­κε με το εμ­φα­νές και έ­μπρα­κτο εν­δια­φέ­ρον της Ρω­σίας, της Ε.Ε και των Η­ΠΑ. Εί­ναι προ­φα­νές ό­τι η κυ­βέρ­νη­ση της τριαν­δρίας θα δυ­σκο­λευ­τεί να λύ­σει το «γόρ­διο δε­σμό», που α­να­φύε­ται α­πό την εν­δια­φέ­ρου­σα δι­πλω­μα­τι­κή κι­νη­τι­κό­τη­τα γύ­ρω α­πό τις ε­νερ­γεια­κές (πο­λι­τι­κές και οι­κο­νο­μι­κές) διερ­γα­σίες σε Ελλά­δα και Ευ­ρώ­πη.
Διε­θνές εν­δια­φέ­ρο­ν
Ο Βλ. Πού­τιν εν­δια­φέ­ρε­ται ζωη­ρά για ό­λες τις ε­ξε­λί­ξεις γύ­ρω α­πό το ε­νερ­γεια­κό. Το έ­δει­ξε άλ­λω­στε και κα­τά την ε­πί­σκε­ψη του Α. Σα­μα­ρά στη Μό­σχα. Πρό­σφα­τα, ο ρώ­σος πρέ­σβης δη­μο­σιο­ποίη­σε ε­πι­σή­μως το ρω­σι­κό εν­δια­φέ­ρον. Αντί­στοι­χο εν­δια­φέ­ρον, μα­ζί με σχε­τι­κές πιέ­σεις, εκ­πο­ρεύε­ται και α­πό τη Δύ­ση, α­φού Ε.Ε και Η­ΠΑ πιέ­ζουν στο πα­ρα­σκή­νιο την Ελλά­δα, να ε­φεύ­ρει τέ­χνα­σμα που θα α­πο­τρέ­ψει  την πα­ρά­δο­ση των ΔΕ­ΠΑ/ΔΕ­ΣΦΑ στους Ρώ­σους.
Η πα­ρου­σία και οι σχε­τι­κές δη­λώ­σεις του υ­πουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών των Η­ΠΑ κ. Ρού­μπιν, κα­τά την υ­πο­γρα­φή της δια­κρα­τι­κής συμ­φω­νίας Ελλά­δας – Ιτα­λίας –Αλβα­νίας στην Αθή­να στις 13/02/2013, για τον α­γω­γό TAP (Trans Andriatic Pipeline) και  οι δη­λώ­σεις του Γάλ­λου Προέ­δρου κ. Ολά­ντ, κα­τά την πρό­σφα­τη ε­πί­σκε­ψή του στην Αθή­να, για την προώ­θη­ση  ε­πεν­δύ­σεων α­πό γαλ­λι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις και στην ε­νέρ­γεια, ε­πι­βε­βαιώ­νουν το εν­δια­φέ­ρον της Γαλ­λίας. Αντί­στοι­χο εν­δια­φέ­ρον έ­χουν ε­πι­δεί­ξει και κο­ρυ­φαίοι γερ­μα­νοί ε­πί­ση­μοι.
Η «μι­κρή ΔΕ­Η» και η «α­να­διαρ­θρω­μέ­νη ΔΕ­Η»
Το «πα­κέ­το» εκ­ποίη­σης, για να γί­νει πιο ελ­κυ­στι­κό και ε­πι­κερ­δές συ­μπλη­ρώ­νε­ται, ε­κτός α­πό τις ΔΕ­ΠΑ/ΔΕ­ΣΦΑ και με το δια­με­λι­σμό της ΔΕ­Η σε δύο α­νε­ξάρ­τη­τες «μι­κρό­τε­ρες ε­πι­χει­ρή­σεις». Η μία «μι­κρή ΔΕ­Η» θα πα­ρα­χω­ρη­θεί ά­με­σα μέ­σω του ΤΑΙ­ΠΕ­Δ, εν­δε­χο­μέ­νως σε έ­ναν α­πό τους με­γά­λους ε­νερ­γεια­κούς κο­λοσ­σούς της Ευ­ρώ­πης(EDF, RWE κ.α). Αυ­τοί ό­χι μό­νο δεν δια­με­λί­ζο­νται στο ό­νο­μα της α­πε­λευ­θέ­ρω­σης των α­γο­ρών, αλ­λά «κα­τα­βροχ­θί­ζουν» τα κομ­μά­τια των κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νων μι­κρό­τε­ρων ε­πι­χει­ρή­σεων ε­νέρ­γειας α­νά την Ευ­ρώ­πη, ό­ταν δια­με­λι­σθούν  στο ό­νο­μα της α­πε­λευ­θέ­ρω­σης της α­γο­ράς ε­νέρ­γειας.
Η άλ­λη «α­να­διαρ­θρω­μέ­νη ΔΕ­Η» που τύ­ποις θα πα­ρα­μεί­νει υ­πό δη­μό­σιο έ­λεγ­χο, θα γί­νει  εκ των πραγ­μά­των στα­δια­κά ι­διω­τι­κή, α­φού θα α­να­ζη­τή­σει στρα­τη­γι­κό ε­πεν­δυ­τή, χω­ρίς να α­πο­κλείε­ται η διείσ­δυ­ση στο με­το­χι­κό κε­φά­λαιο των γνω­στών ι­διω­τών πα­ρα­γω­γών ε­νέρ­γειας που λυ­μαί­νο­νται την πε­ρι­βό­η­τη χον­δρε­μπο­ρι­κή ε­νερ­γεια­κή α­γο­ρά  της χώ­ρας μας για 15 χρό­νια. Υπάρ­χει ή­δη η ε­μπει­ρία με το γνω­στό «μο­ντε­λά­κι» του Ο­ΤΕ. Η υ­λο­ποίη­ση του σχε­δίου προ­βλέ­πε­ται να ο­λο­κλη­ρω­θεί τα ε­πό­με­να τρία χρό­νια. Η κα­θυ­στέ­ρη­ση φαί­νε­ται να εί­ναι α­πο­δε­κτή και α­πό την τρόι­κα, λό­γω της δυ­σκο­λίας του εγ­χει­ρή­μα­τος.
Το τέ­λος των... εκ­κρε­μο­τή­τω­ν
Με την προ­κλη­τι­κή αυ­τή ε­νέρ­γεια σε βά­ρος της ΔΕ­Η, που στή­ρι­ξε α­ξιό­πι­στα τον ε­ξη­λεκ­τρι­σμό για έ­ξι πα­ρα­γω­γι­κές δε­κα­ε­τίες και δια­τή­ρη­σε μέ­χρι πρό­τι­νος φτη­νή την ε­νέρ­γεια, κλεί­νει ο ση­μα­ντι­κός κύ­κλος της πλή­ρους εκ­ποίη­σης  του  το­μέα ε­νέρ­γειας.
Η η­λεκ­τρι­κή ε­νέρ­γεια και το φυ­σι­κό αέ­ριο (ΦΑ), με­τα­βι­βά­ζο­νται πλέ­ον κα­θ’ ο­λο­κλη­ρία στον ι­διω­τι­κό το­μέα με τέ­τοιο τρό­πο, που να μην μπο­ρεί να ε­πι­στρέ­ψει στο μέλ­λον στο δη­μό­σιο, στο ό­νο­μα των α­παι­τή­σεων των μνη­μο­νίων και των δα­νει­στών αλ­λά και της διευ­θέ­τη­σης του ε­κρη­κτι­κού προ­βλή­μα­τος της κα­ταρ­ρέ­ου­σας ε­σω­τε­ρι­κής α­γο­ράς ε­νέρ­γειας και ΦΑ  στο ε­σω­τε­ρι­κό της χώ­ρας.
Με αυ­τό τον τρό­πο «ε­πι­λύο­νται» ό­λες οι εκ­κρε­μό­τη­τες της Ελλά­δας στην ε­νέρ­γεια:
• Το πρό­βλη­μα της α­πορ­ρύθ­μι­σης της ε­νερ­γεια­κής α­γο­ράς που τα­λα­νί­ζει α­πό το τέ­λος της δε­κα­ε­τίας ‘90 τον ε­νερ­γεια­κό το­μέα, με σκάν­δα­λα, προ­κλη­τι­κές με­θο­δεύ­σεις και δια­σφα­λί­σεις των συμ­φε­ρό­ντων των ι­διω­τών πα­ρα­γω­γών.
• Την πα­ρά­δο­ση χον­δρε­μπο­ρι­κής και λια­νι­κής α­γο­ράς ε­νέρ­γειας στον ι­διω­τι­κό το­μέα, η ο­ποία θα συ­νο­δεύε­ται με νέα μορ­φή ε­λεύ­θε­ρης α­γο­ράς, ε­ναρ­μο­νι­σμέ­νης στα ευ­ρω­παϊκά πρό­τυ­πα την   ε­πε­ξερ­γά­ζε­ται η Ρυθ­μι­στι­κή Αρχή Ενέρ­γειας(ΡΑ­Ε), ώ­στε α­φού θα α­να­ζη­τη­θούν ε­πεν­δυ­τές  το παι­χνί­δι στο ε­νερ­γεια­κό χρη­μα­τι­στή­ριο της α­γο­ράς να μην εί­ναι πλέ­ον «σι­κέ» αλ­λά δια­φα­νές και ι­σό­τι­μο για ό­λους τους υ­πο­ψή­φιους πα­λιούς και νέ­ους  ι­διω­τι­κούς παί­κτες. Το νέο σχέ­διο α­να­διάρ­θρω­σης της α­γο­ράς ε­νέρ­γειας της ΡΑ­Ε θα δια­σφα­λί­ζει τη λει­τουρ­γία μιας α­ντα­γω­νι­στι­κής α­γο­ράς, χω­ρίς  α­δια­φα­νείς πα­ρα­μορ­φώ­σεις χω­ρίς ελ­λεί­ψεις και χρέη των φο­ρέων της.
• Στις δύο νέες κα­θε­το­ποιη­μέ­νες ι­διω­τι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις, θα δια­τε­θούν μο­νά­δες α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κές του μείγ­μα­τος καυ­σί­μου α­πό ΦΑ, λι­γνί­τη και υ­δρο­η­λεκ­τρι­κές, ο­ρυ­χεία και κομ­μά­τια ε­μπο­ρίας και βέ­βαια μέ­ρος των ερ­γα­ζό­με­νων που α­πα­σχο­λού­νται σή­με­ρα στη ΔΕ­Η. Εί­ναι κα­τα­νο­η­τό το μέ­γε­θος και  οι δυ­σκο­λίες  ε­νός τέ­τοιου με­γα­λε­πή­βο­λου εγ­χει­ρή­μα­τος κα­θώς και το με­γά­λο φα­γο­πό­τι που δια­νοί­γε­ται, αρ­χής γε­νο­μέ­νης α­πό τις αυ­ξή­σεις των τι­μών του ρεύ­μα­τος. Μι­λά­νε για πα­ρα­χώ­ρη­ση ι­σχύος, μέ­σω της πώ­λη­σης της «μι­κρή ΔΕ­Η», του 30% της συ­νο­λι­κής ι­σχύος της ΔΕ­Η, αλ­λά ποιος μπο­ρεί να εγ­γυη­θεί τι τε­λι­κώς θα γί­νει. Συγ­χρό­νως, θα «διευ­θε­τη­θούν» και οι α­παι­τή­σεις της τρόι­κας για μείω­ση α­πο­δο­χών, α­πο­λύ­σεις, α­να­διαρ­θρώ­σεις προ­σω­πι­κού και ό­τι άλ­λο μπο­ρεί να φα­ντα­στεί κα­νείς, ό­πως η διά­λυ­ση του ι­στο­ρι­κού συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος της ΔΕ­Η.     
Καρ­κι­νο­βα­τεί ε­πι­κιν­δύ­νως
Κα­νείς δεν εί­ναι σε θέ­ση να προ­δια­γρά­ψει το μέλ­λον της ε­νερ­γεια­κής κα­τά­στα­σης στη χώ­ρα μας και τις εγ­γυή­σεις που υ­πο­τί­θε­ται θα πρέ­πει να τη συ­νο­δεύουν προς ό­φε­λος της οι­κο­νο­μίας και των κα­τα­να­λω­τών. Η α­σφά­λεια του ε­φο­δια­σμού, η ε­πάρ­κεια ι­σχύος του η­λεκ­τρε­νερ­γεια­κού συ­στή­μα­τος, οι χα­μη­λές τι­μές στα τι­μο­λό­για του ρεύ­μα­τος, η κα­θα­ρή πα­ρα­γω­γή ε­νέρ­γειας και ο τρό­πος διείσ­δυ­σης της ά­κρως α­πα­ραί­τη­της σή­με­ρα ε­νέρ­γειας α­πό α­να­νεώ­σι­μες πη­γές, η προ­σφο­ρά υ­πη­ρε­σιών κοι­νής ω­φέ­λειας, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα η χρή­ση των υ­δρο­η­λεκ­τρι­κών φραγ­μά­των προς ό­φε­λος της γεωρ­γίας, η προ­στα­σία των ευά­λω­των κα­τα­να­λω­τών, στις νη­σιω­τι­κές, στις ο­ρει­νές  και στις πα­ρα­με­θό­ριες πε­ριο­χές θα «ρυθ­μι­στούν» εκ των υ­στέ­ρων με τη γνω­στή α­δια­φα­νή πρα­κτι­κή και κοι­νω­νι­κή α­ναλ­γη­σία  που δια­κρί­νει την κυ­βέρ­νη­ση της τριαν­δρίας.
Να ση­μειω­θεί ε­δώ ό­τι η ΕΕ πολ­λά χρό­νια πα­σχί­ζει και αυ­τή α­νε­πι­τυ­χώς να «ρυθ­μί­σει» την ευ­ρω­παϊκή α­γο­ρά. Στις τε­λευ­ταίες ε­τή­σιες εκ­θέ­σεις της Ευ­ρω­παϊκής Επι­τρο­πής προς το Συμ­βού­λιο και το Ευ­ρω­κοι­νο­βού­λιο δια­πι­στώ­νε­ται, ό­τι πα­ρά τα συ­νε­χή μέ­τρα, τις συ­μπλη­ρώ­σεις της ευ­ρω­παϊκής νο­μο­θε­σίας, τους συ­ντο­νι­σμούς και τη θε­σμι­κή ε­νί­σχυ­ση και την α­νά­πτυ­ξη των ρυθ­μι­στι­κών αρ­χών ε­νέρ­γειας η ο­λο­κλή­ρω­ση της α­γο­ράς ε­νέρ­γειας κα­θυ­στε­ρεί.
ΟΙ πα­ρα­τη­ρή­σεις που πα­ρα­τί­θε­νται στις εκ­θέ­σεις εί­ναι σο­βα­ρές [Εκθέ­σεις SEC(2009)287 SEC(2010)251, κ.α.] και το­νί­ζουν την α­νε­παρ­κή ε­φαρ­μο­γή της νο­μο­θε­σίας, τις κα­θυ­στε­ρή­σεις στην ε­νο­ποίη­ση της α­γο­ράς ε­νέρ­γειας και στο δια­συ­νο­ρια­κό ε­μπό­ριο, τα προ­βλή­μα­τα στη χον­δρι­κή α­γο­ρά με τον πε­ριο­ρι­σμέ­νο α­ντα­γω­νι­σμό και την έλ­λει­ψη ρευ­στό­τη­τας, τις ση­μα­ντι­κές αυ­ξή­σεις των τι­μών του ρεύ­μα­τος.
Από τα πα­ρα­πά­νω γί­νε­ται κα­τα­νο­η­τό ό­τι η ο­λο­κλή­ρω­ση της ε­σω­τε­ρι­κής ευ­ρω­παϊκής α­γο­ράς ε­νέρ­γειας καρ­κι­νο­βα­τεί ε­πι­κιν­δύ­νως. Πα­ράλ­λη­λα προοιω­νί­ζε­ται και η μελ­λο­ντι­κή κα­τά­στα­ση της ελ­λη­νι­κής α­γο­ράς ό­ταν την α­να­λά­βει εξ ο­λο­κλή­ρου ο ι­διω­τι­κός το­μέ­ας. Κα­τά μεί­ζο­να λό­γω η ελ­λη­νι­κή ε­νερ­γεια­κή α­γο­ρά θα γί­νει  το χει­ρό­τε­ρο ευ­ρω­παϊκό κα­κέ­κτυ­πο ε­νερ­γεια­κής α­γο­ράς και θα πλή­ξει α­πό μια άλ­λη ο­δό την ή­δη πα­ρα­λυ­μέ­νη ε­θνι­κή οι­κο­νο­μία της Ελλά­δας.