"Έχουμε την ευθύνη και υποχρέωση να πάρουμε με σύνεση αλλά και αποφασιστικότητα τις αναγκαίες αποφάσεις προκειμένου οι Έλληνες πολίτες να νιώσουν ότι η μεγαλύτερη Επιχείρηση της Χώρας είναι σε θέση να τους υποστηρίξει"

Ομιλία στο συνέδριο του Economist απηύθυνε ο πρόεδρος της ΔΕΗ, κ. Αρθούρος Ζερβός, στην οποία αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο η κρίση επηρεάζει τον ενεργειακό κλάδο στη χώρα μας. Επίσης, ο κ. Ζερβός στάθηκε στην πρόκληση που αντιμετωπίζει η ΔΕΗ ως προμηθευτής τελευταίου καταφυγίου,αλλά και στην αναποτελεσματικότητα του μοντέλου του “ mandatory pool” για την σημερινή αγορά.
Ακολουθεί η πλήρης ομιλία του κ. Ζερβού:
«Βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας με ιδιαίτερη χαρά,καθώς το συνέδριο αυτό συμπίπτει χρονολογικά με την απαρχή – έναυσμα αν προτιμάτε – μιας νέας εθνικής προσπάθειας για την έξοδο της χώρας από την οικονομική κρίση μέσα από μια σειρά ουσιωδών μεταρρυθμίσεων αλλά και στρατηγικών ανάπτυξης.

Στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής αλλά και αναπτυξιακής αυτής διαδικασίας θα είναι ο χώρος της ενέργειας.

Αυτό, γιατί ο τομέας της ενέργειας δεν διασφαλίζει μόνο την ενεργειακή επάρκεια
της χώρας – στηρίζοντας άμεσα το σύνολο των παραγωγικών δυνάμεων – αλλά και έμμεσα, γιατί είναι ο τομέας ο οποίος μπορεί – αλλά και επιβάλλεται - να πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις.

Όπως αντιλαμβάνεσθε, η παρατεταμένη οικονομική κρίση επηρεάζει ιδιαίτερα αρνητικά τις εταιρείες ενέργειας, με κύρια χαρακτηριστικά την:

· Πτώση της ζήτησης
· Σημαντική αύξηση των ελλειμμάτων της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και
· Μεγάλη συρρίκνωση της ρευστότητας

Ωστόσο, παρά το ιδιαίτερα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, η ΔΕΗ κάθε χρόνο πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις,στηρίζοντας έτσι, την ανάπτυξη και την απασχόληση, αφού σε αυτά τα έργα απασχολούνται επιχειρήσεις με πάρα πολλές χιλιάδες εργαζόμενους σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Η ενεργειακή κοινότητα και ειδικότερα οι επιχειρήσεις που την απαρτίζουν, για να παραμείνουν βιώσιμες, χρειάζονται ένα καταναλωτικό κοινό με επαρκή αγοραστική δύναμη.
Συγκεκριμένα,για την αντιμετώπιση της ανεργίας, ο τομέας της ενέργειας πολλά μπορεί να προσφέρει, αφού διαθέτει επενδυτικά σχέδια τα οποία έχουν τη δυναμική να στηρίξουν την αγορά εργασίας.
Αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση των επενδυτικών πλάνων είναι Πολιτεία και επιχειρηματικός κόσμος να συνεργασθούν, έτσι ώστε πατάσσοντας την γραφειοκρατία και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό, να επωφεληθεί το Κοινωνικό Σύνολο.
Όμως, προϋπόθεση για να επιτευχθούν αυτοί οι κοινωνικοί και αναπτυξιακοί στόχοι είναι να αντιμετωπισθούν κάποιες υπάρχουσες«στρεβλώσεις».
Η πρόσφατη αφαίρεση αδείας τεσσάρων προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας της λιανικής αγοράς ανέδειξαν τις ανάγκες για αλλαγή και υιοθέτησή ενός «άλλου μοντέλου αγοράς», αφού:
- Η εξέλιξη αυτή υποχρέωσε τη ΔΕΗ να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σχεδόν στο 100% των καταναλωτών ολόκληρης της χώρας εκθέτοντάς την σε όλους τους κινδύνους που προκύπτουν από αυξανόμενες ληξιπρόθεσμες οφειλές πελατών σε μια περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.
- Η ΔΕΗ επίσης υποχρεώνεται να αναλάβει ένα σημαντικό κόστος, αφού αναγκαστικά αποτελεί προμηθευτή τελευταίου καταφυγίου και προμηθευτή καθολικής υπηρεσίας χωρίς να λαμβάνει καμία αμοιβή για αυτές τις υπηρεσίες και χωρίς να έχει τη δυνατότητα επιλογής πελατών με τους δικούς της όρους.

- Τέλος η ΔΕΗ , ως προμηθευτής τελευταίου καταφυγίου, είναι επίσης υποχρεωμένη να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στο σύνολο των καταναλωτών αυτών, χωρίς το δικαίωμα επιλογής και με τιμές που ρυθμίζονται από το κράτος.
Παράλληλα, η δομή της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού βασίζεται στο υπάρχον σύστημα (mandatory pool) το οποίο σχεδιάστηκε το 2003 με στόχο τη δημιουργία κινήτρων για την προσέλκυση νέων επενδύσεων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η παρατεταμένη ύφεση και η προκύπτουσα μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, αλλάζουν ουσιωδώς τις βασικές παραμέτρους αυτού του σχεδιασμού και της οικονομικής βιωσιμότητας των επενδύσεων αυτών.
Το σύστημα του mandatory pool, δεν ανταποκρίνεται στις βασικές ανάγκες της αγοράς, δεν είναι σε συμμόρφωση με το μοντέλο στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οδηγεί στην καθιέρωση στρεβλώσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί. Χρήσιμο παράδειγμα η έκθεση των προμηθευτών σε τιμολογιακούς κινδύνους στην χονδρεμπορική αγορά, που δεν επιτρέπεται όμως να την μετακυλήσουν στους πελάτες τους λόγω των ρυθμιζόμενων τιμολογίων.
Για τον εκσυγχρονισμό του μοντέλου του mandatory pool και των στρεβλώσεων που ανέφερα, η ΔΕΗ προτείνει την αλλαγή λειτουργίας της υποχρεωτικής αγοράς με σταδιακή προσαρμογή στην λειτουργία της ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς(Target Model) όπου προβλέπονται διμερή συμβόλαια μεταξύ Παραγωγών και Προμηθευτών. Εκτιμάται ότι αυτό θα έχει θετική επίδραση στις τιμές λιανικής, δίνοντας τη δυνατότητα σύναψης μακροχρονίων συμβολαίων μεταξύ πελατών (π.χ. Μεγάλες Βιομηχανίες) και προμηθευτών.
Η πιο σημαντική στρέβλωση – που καθιερώθηκε για να διασφαλίσει την βιωσιμότητα νέων παραγωγών – αποτελείται από ένα σύνολο κανόνων στον κώδικα της αγοράς με τους οποίους οι μονάδες παραγωγής μπορούν να παραμένουν σε λειτουργία, παραβιάζοντας τη σειρά αξιολόγησης των μονάδων παραγωγής, ενώ μπορούν να εισπράττουν το μεταβλητό κόστος τους αυξημένο κατά 10%.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η προβλεπόμενη καθαρή επιβάρυνση της ΔΕΗ να ανέρχεται στο ποσό των 250 εκατομμυρίων ευρώ για το 2012, εκ των οποίων οι μονάδες των Ανεξάρτητων Παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (IPPs) να έχουν κέρδος50 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα διοχετεύονται στη μη αναγκαία κατανάλωση φυσικού αερίου. Όμως αυτό το κόστος δεν μπορεί να ανακτηθεί από τη ΔΕΗ ή από τους άλλους προμηθευτές της λιανικής αγοράς.
Επίσης, ο μηχανισμός για την αμοιβή των μονάδων που λειτουργούν με ΑΠΕ στερείται συνοχής, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία σταθερού ελλείμματος στο λογαριασμό που εξυπηρετεί την πληρωμή τους. Προς το παρόν αυτό το έλλειμμα υπερβαίνει το ποσό των 150 εκ. ευρώ.
Ο «γόρδιος δεσμός» για την αντιμετώπιση όλων των «στρεβλώσεων» συνδέεται άμεσα με την ριζική αντιμετώπιση των τρόπων διαμόρφωσης των τιμών σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής αγοράς, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί ορθολογικός ανταγωνισμός μεταξύ όλων των «παικτών της αγοράς».
Ο μηχανισμός σύνδεσης των τιμολογίων με τη χονδρεμπορική αγορά, ώστε να αντανακλούν πλήρως το κόστος, αποτελεί προαπαιτούμενο για την εξασφάλιση των ικανοποιητικών αποδόσεων για όλους τους επενδυτές. Αυτό είναι απαραίτητο όχι μόνο για τη ΔΕΗ,αλλά και για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά, ώστε να εξασφαλίζονται ανταγωνιστικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τον τελικό καταναλωτή.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ότι, η επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο φυσικό αέριο έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του προμηθευτή, με αρνητική επίδραση στα λειτουργικά αποτελέσματα όχι μόνο της ΔΕΗ αλλά και των υπολοίπων παικτών της αγοράς.

Κυρίες και Κύριοι,
Οι αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, σε συνδυασμό
με τις παρατεταμένες δυσχέρειες του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος και την περιορισμένη δυνατότητα άντλησης ρευστότητας, δημιουργούν νέα οικονομικά δεδομένα, στα οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν οι ελληνικές εταιρείες.

Εκτός από τα σημαντικά θεσμικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν το ταχύτερο δυνατόν, είναι καίριας σημασίας θέμα οι σημαντικές δυσκολίες του χρηματοοικονομικού συστήματος και γενικότερα της Εθνικής Οικονομίας, που έχουν άμεσα αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία της ενεργειακής αγοράς, διότι επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα χρηματοδότησης των επενδύσεων αλλά και το κόστος κεφαλαίου.

Πέραν αυτού του προβλήματος, υπάρχουν μια σειρά από παράγοντες που επιβάλλουν αλλαγές στις σημερινές δομές του ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού, οι οποίες αναπόφευκτα επιβάλλουν την άντληση σημαντικού ύψους κεφαλαίων για επενδύσεις εκσυγχρονισμού και αντικατάστασης παλαιών μονάδων με πολύ χαμηλές θερμικές, οικονομικές και υψηλές περιβαλλοντικές επιδόσεις.
Ειδικότερα, οι ιδιαιτερότητες της Ελλάδας,λόγω του εγχωρίου λιγνίτη, αλλά και των ευνοϊκών για την ανάπτυξη ΑΠΕ συνθηκών- σε συνδυασμό με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε. αλλά και των υποχρεώσεων της χώρας μας για μείωση των εκπομπών CO2 τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και τους στόχους διείσδυσης των ΑΠΕ, - δημιουργούν για τους ηλεκτροπαραγωγούς νέα επενδυτικά δεδομένα.

Συγκεκριμένα:

- Η γρήγορη διείσδυση των ΑΠΕ επιβάλλει τον επαναπροσδιορισμό της σύνθεσης και της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενώ,
-η υποχρέωση για δραστική μείωση των εκπομπών CO2 θα έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή επιδίωξη αύξησης του βαθμού απόδοσης των σταθμών.
Επιπρόσθετα, οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις που επιβάλλει η νέα Οδηγία για τις Βιομηχανικές Εκπομπές (IPPC) θα έχουν αρνητική επίπτωση στη λειτουργία των λιγνιτικών Μονάδων μετά το 2015, αφού θα μειωθεί η εναπομένουσα ωφέλιμη διάρκεια ζωής των υφιστάμενων μονάδων.

Έτσι, με δεδομένη την αναμενόμενη διαφοροποίηση των ποσοστών συμμετοχής ανά είδος καυσίμου στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά την επόμενη δεκαετία,οδηγούμαστε σε ένα δομικό μετασχηματισμό της εγχώριας αγοράς με διαφορετικά χαρακτηριστικά τόσο ως προς το μίγμα παραγωγής όσο και ως προς τον τρόπο λειτουργίας της.

Ειδικότερα,

- Η παραγωγή ΑΠΕ ενισχύεται σημαντικά, με δεδομένο ότι αυτός ο κλάδος προσελκύει σήμερα το επενδυτικό ενδιαφέρον Ελλήνων αλλά και ξένων επενδυτών.

- Η συμβατική ηλεκτροπαραγωγή υφίσταται σημαντικές απώλειες μεριδίου αγοράς, ενώ δημιουργείται η ανάγκη για νέου τύπου μονάδες, πιο ευέλικτες στην περίπτωση μονάδων ΦΑ και με δυνατότητα για χαμηλά τεχνικά ελάχιστα για τις μονάδες στερεών καυσίμων.

- Η διακύμανση της παραγωγής των ΑΠΕ – σε ημερήσια και εποχιακή βάση – απαιτεί επίσης την ισορροπημένη λειτουργία του Συστήματος, καθώς και νέα προϊόντα και υπηρεσίες για την κάλυψη της αιχμής φορτίου. Συνεπώς, απαιτείται η δημιουργία και λειτουργία αγοράς επικουρικών υπηρεσιών, με μηχανισμούς εξασφάλισης ικανοποιητικής αποζημίωσης για τις μονάδες που θα προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες.

- Τέλος για την Ελλάδα αναμένεται η λήψη μέτρων για την υλοποίηση των προβλέψεων του Μνημονίου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική παραγωγή.

Κυρίες και κύριοι,

Η παρούσα μακροοικονομική κατάσταση της Ελλάδας έφερε στη επιφάνεια ένα σύνολο δυσλειτουργιών στο πλαίσιο της ελληνικής χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού –μερικές από τις οποίες επεσήμανα στην ομιλία μου. Είναι προφανές πως αυτές οι δυσλειτουργίες επιφέρουν μεγάλη λειτουργική και οικονομική επιβάρυνση όχι μόνο στη ΔΕΗ, αλλά και δυσχεραίνουν εξαιρετικά την αποτελεσματική απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Στη ΔΕΗ η μειωμένη ρευστότητα και η επιδείνωση του κόστους χρηματοδότησης, δημιουργούν νέα οικονομικά δεδομένα στα οποία προσαρμόζουμε το λειτουργικό και επενδυτικό μας μοντέλο, εξετάζοντας προσεκτικά κάθε νέα επένδυση τόσο ως προς την απόδοσή της όσο και ως προς τα κεφάλαια που απαιτούνται και είναι σήμερα διαθέσιμα.

Επικεντρώνουμε την επενδυτική στρατηγική μας στην υλοποίηση επενδύσεων σε νέες μονάδες παραγωγής, φιλικές προς το περιβάλλον, για την αντικατάσταση παλαιών, μη αποδοτικών και ρυπογόνων μονάδων αλλά και την δυναμική ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Προς την κατεύθυνση αυτή ολοκληρώθηκε η κατασκευή της Μονάδας Φυσικού Αερίου στο Αλιβέρι και σύντομα θα ολοκληρωθεί η νέα υπό- κατασκευή Μονάδα στη Μεγαλόπολη.

Σχετικά με την κορυφαία επενδυτική μας επιλογή -την νέα Λιγνιτική Μονάδα της Πτολεμαίδας, ισχύος 660 MW και προϋπολογισμένης αξίας € 1,4 δις, ολοκληρώθηκε πρόσφατα ο διαγωνισμός και ανακηρύχθηκε ο μειοδότης και θεωρούμε πως παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία πρέπει και θα προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε τη χρηματοδότηση του «εθνικής σημασίας» αυτού έργου.

Λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις διαθέσιμες πηγές εξασφάλισης χρηματοδότησης, με τα παραπάνω έργα, σε συνδυασμό με υπό-κατασκευή νέες υδροηλεκτρικές Μονάδες, με επενδυτικές πρωτοβουλίες για το Μη Διασυνδεμένο Σύστημα, ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων αλλά και με την επιτάχυνση των επενδύσεων σε έργα όλων των μορφών ΑΠΕ, επιδιώκουμε την ισχυροποίηση της ΔΕΗ σε μία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που αλλάζει.

Οι Επενδύσεις μας είναι οικονομικά αποδοτικές,βιώσιμες και με πολλαπλά οφέλη τόσο για την ελληνική οικονομία αλλά και τις τοπικές κοινωνίες προσφέροντας τους ανάκαμψη μέσω σημαντικών αναπτυξιακών προοπτικών.

Αυτή την ιδιαίτερα σκληρή περίοδο για την ελληνική κοινωνία, ο ρόλος της ΔΕΗ, γίνετε ακόμα μεγαλύτερος και δεν περιορίζεται στο ούτως ή άλλως σημαντικότατο έργο του παραγωγού και προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας. Έχουμε την ευθύνη και υποχρέωση να πάρουμε με σύνεση αλλά και αποφασιστικότητα όλες τις αναγκαίες αποφάσεις προκειμένου οι Έλληνες πολίτες να νιώσουν έμπρακτα το πως η μεγαλύτερη Επιχείρηση της Χώρας είναι σε θέση να τους υποστηρίξει στις σκληρές προσπάθειες που καταβάλλουν για ένα καλύτερο αύριο.

Σας Ευχαριστώ