Θα δεχθούν ποτέ οι λιγνιτικές περιοχές ιδιώτες αντί για τη δημόσια ΔΕΗ; Η κυβέρνηση να το σκεφτεί καλύτερα...

Είδαμε πριν λίγες μέρες στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας, στη Φλώρινα, στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη, να υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στην προοπτική της προώθησης της σαλαμοποίησης και της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ. Πέρα απ' το μεγάλο θέμα της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας υπέρ ιδιωτικών συμφερόντων, που αφορά όλους τους Έλληνες, υπάρχουν και θέματα που αφορούν ιδιαίτερα τις λιγνιτικές περιοχές.

Οι περιοχές αυτές αναπτύχθηκαν μαζί με την ανάπτυξη της..
δημόσιας ΔΕΗ κι έχουν στενούς δεσμούς συνύπαρξης και συνεργασίας μαζί της. Στους Νομούς Φλώρινας & Κοζάνης λειτουργούν επί δεκαετίες και ιδιωτικά λιγνιτωρυχεία, αλλά αφ' ενός τα μεγέθη είναι πολύ μικρότερα της ΔΕΗ, αφ' ετέρου η εμπειρία μόνο θετική δεν υπήρξε.

Δίνουμε σήμερα ένα μικρό περίγραμμα των σχέσεων και των δεσμών αυτών των τοπικών κοινωνιών με τη ΔΕΗ, όπως αναδείχθηκαν και από τα σχόλια στην παρωδία της "δημόσιας διαβούλευσης" που "έστησε" το ΥΠΕΚΑ για τη "μικρή" ΔΕΗ, ώστε να αντιληφθούν οι αναγνώστες μας σε όλη η Ελλάδα, (και όχι μόνο, έχουμε αναγνώστες σε αρκετές χώρες), τα ιδιαίτερα προβλήματα που θα δημιουργηθούν. Αν τυχόν διαβάσει και κανένας απ' τους κυβερνητικούς βουλευτές του Α΄ θερινού τμήματος της Βουλής, ας σκεφτεί στη συνέχεια αν η συνείδησή του επιτρέπει να αγνοεί τη φωνή του λαού των λιγνιτικών περιοχών. Αν υπάρχει συνείδηση ...

Διευκρινίζεται ότι η σειρά αναφοράς των θεμάτων είναι τυχαία και δεν αποτελεί κατά κανένα τρόπο ιεράρχησή τους. 

Πρώτο και κυρίαρχο θέμα είναι ...

η ιδιοκτησία των εκτάσεων, που έχει απαλλοτριώσει πάνω από μισό αιώνα τώρα η δημόσια ΔΕΗ σ' αυτές τις περιοχές, για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων. Έχουμε αναδείξει αυτό το θέμα στα μέσα Μαρτίου με ειδικά αφιερωμένη ανάρτηση. Μέχρι το 2001 η ΔΕΗ υποχρεούνταν να επιστρέψει στο Δημόσιο τις εκτάσεις στις οποίες ολοκλήρωνε την εκμετάλλευση του λιγνίτη, αφού βέβαια πρώτα τις είχε αποκαταστήσει περιβαλλοντικά. Μετά την εισαγωγή της ΔΕΗ στο Χρηματιστήριο, με νόμο του Σημίτη, η υποχρέωση αυτή καταργήθηκε και η ΔΕΗ μετατράπηκε σε μεγαλοτσιφλικά σ' αυτές τις περιοχές. Οι εκτάσεις που έχουν απαλλοτριωθεί και πρόκειται μελλοντικά να απαλλοτριωθούν είναι εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, στις πιο εύφορες και ποτιστικές πεδιάδες. Υπάρχουν σήμερα ανεξάρτητα κράτη-μέλη του ΟΗΕ (!) με έκταση μικρότερη ή συγκρίσιμη με τις εκτάσεις που έχει η ΔΕΗ στην ιδιοκτησία της σε κάθε  Νομό ξεχωριστά (Άγιος Μαρίνος 61 Km2, Τουβαλού 26 Km2, Λιχτενστάιν 160 Km2, Νησιά Μάρσαλ 181 Km2, Μονακό 195 Km2, Ναούρου 212 Km2, Σεϋχέλλες 280 Km2, Μάλτα 320 Km2, κλπ). Για να αντιληφθείτε το μέγεθος του προβλήματος, σκεφτείτε αν είναι ποτέ επιτρεπτό σήμερα ο μισός θεσσαλικός κάμπος να περάσει στα χέρια ενός νέου μεγαλοτσιφλικά. Θα τρίζουν τα κόκκαλα του Μαρίνου Αντύπα και κάποια στιγμή οι νέοι κολλήγοι θα ξεσηκωθούν σε νέο Κιλελέρ. Οι ΣαμαροΒενιζέλοι μάλλον δεν διάβασαν ποτέ την ιστορία του αγροτικού κινήματος της χώρας.

Δεύτερο θέμα είναι οι μετεγκαταστάσεις χωριών που πλήττονται από τις δραστηριότητες των ορυχείων. Αρκετά χωριά έχουν ήδη μετεγκατασταθεί στο παρελθόν κι αυτή τη στιγμή, απ' όσο μαθαίνουμε, είτε βρίσκεται σε εξέλιξη είτε δεν έχει ξεκινήσει, η μετεγκατάσταση τριών χωριών στο Ν. Φλώρινας, τεσσάρων χωριών στο Ν. Κοζάνης κι ενός στο Ν.Αρκαδίας. Δυο μάλιστα χωριά στο Ν. Κοζάνης είναι ιδιαίτερα μεγάλα, πάνω από χίλιους κατοίκους το καθένα. Ο δημόσιος χαρακτήρας της ΔΕΗ αποτελεί εγγύηση για τους κατοίκους για την αξιοπιστία του συνομιλητή. Αντίθετα, στα ιδιωτικά ορυχεία της Φλώρινας έγινε μια εντελώς ανορθολογική και πανάκριβη εκμετάλλευση, προκειμένου να αποφύγουν κόστη μετεγκατάστασης και απαλλοτριώσεων. Και με την ανοχή και συνενοχή του ΥΠΕΚΑ, που αδιαφορεί πλήρως για την κατάσταση στη Φλώρινα και το κόστος τροφοδοσίας του ΑΗΣ Μελίτης, που μετακυλίεται στις πλάτες των καταναλωτών.

Τρίτο θέμα οι τηλεθερμάνσεις των πόλεων. Οι Δήμοι Κοζάνης, Πτολεμαΐδας, Αμυνταίου & Μεγαλόπολης ζεσταίνονται με σύστημα τηλεθέρμανσης από τη θερμότητα που παράγουν οι ΑΗΣ κατά την καύση του λιγνίτη, με πολύ σοβαρά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη για τους κατοίκους. Και ο Δήμος Φλώρινας αναμένεται να αποκτήσει σύντομα τη δική του τηλεθέρμανση. Υπόψη ότι πρόκειται για περιοχές με μακρύ χειμώνα, που τα σπίτια χρειάζονται θέρμανση όλο το 24ωρο και επί 7-8 μήνες το χρόνο. Τηλεθέρμανση έχει κάνει και ο Δήμος Σερρών, όμως με καύσιμο το φυσικό αέριο και οι κάτοικοι εκεί νιώθουν να τσουρουφλίζονται απ' τους λογαριασμούς. Όταν λοιπόν η τηλεθέρμανση σ' αυτές τις περιοχές έχει αποτελέσει ένα ουσιαστικό μονοπώλιο στη θέρμανση των κατοίκων, ποιός Δήμαρχος θα δεχτεί ποτέ να συζητά με ιδιώτη, αντί για τη δημόσια ΔΕΗ, για το τιμολόγιο και τους όρους της τηλεθέρμανσης; Ποιά περιοχή θα δεχτεί να γίνει όμηρος του οποιουδήποτε ιδιώτη;

Τέταρτο θέμα η αναγκαιότητα ορθολογικής εκμετάλλευσης των πολύτιμων λιγνιτικών αποθεμάτων και αποκατάστασης περιοχών, στις οποίες ολοκληρώθηκε ή ολοκληρώνεται η εκμετάλλευση. Πάλι ο ανορθολογικός τρόπος εκμετάλλευσης των ιδιωτικών ορυχείων της Φλώρινας αποτελεί τρανό παράδειγμα για το ότι ο λιγνίτης είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να αφεθεί στις ορέξεις των ιδιωτών, (αν και η ΔΕΗ τα έχει κι αυτή τα προβλήματά της). Και η ανυπαρξία των ελέγχων του ΥΠΕΚΑ στις συγκεκριμένες περιπτώσεις απλά αποδεικνύει τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού μετά από τον πολύ "εκσυγχρονισμό" και την πολλή "επανίδρυση" ...Στην Πτολεμαΐδα εδώ και πολλά χρόνια ζητούν να ιδρυθεί τοπικό Παράρτημα της Επιθεώρησης Μεταλλείων Βόρειας Ελλάδας, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Ζητούν επίσης Παράρτημα της Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, αλλά φυσικά το κράτος θέλει όλες τις υπηρεσίες κλεισμένες στο "κλεινόν άστυ". Χωρίς επιτόπου κρατικό έλεγχο, ποιος θα καθίσει έστω και να συζητήσει την προοπτική να εγκατασταθεί ένας ανεξέλεγκτος ιδιώτης;

Πέμπτο θέμα η εκπομπή σκόνης και ρύπων απ' τις δραστηριότητες ορυχείων & ΑΗΣ και η τήρηση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων. Στο παρελθόν έχουν επιβληθεί πρόστιμα στη ΔΕΗ για περιβαλλοντικές παραβάσεις, για υπερβάσεις ρύπων, για κατάχρηση της κοινωνικής άδειας λειτουργίας. Θεωρεί κανείς ότι, με όλα τα προβλήματα που έχει η ΔΕΗ, η κατάσταση θα ελέγχεται καλύτερα αν στις περιοχές δραστηριοποιείται αντί για τη δημόσια ΔΕΗ  κάποιος ιδιώτης;

Έκτο θέμα η οικονομική βιωσιμότητα των περιοχών. Χιλιάδες κάτοικοι των λιγνιτικών περιοχών εργάζονται είτε άμεσα είτε έμμεσα (ως προμηθευτές υλικών και υπηρεσιών) στα ορυχεία και τους ΑΗΣ. Μελέτη του ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας έδειξε ένα πολλαπλασιαστή απασχόλησης και εισοδημάτων μεγαλύτερο του 3. Σας το λέμε άλλωστε σε πολλές αναρτήσεις ότι ο λιγνίτης δίνει δουλειά στους Έλληνες, όχι στους ξένους. Χάρη στην Ατζέντα 2010 του Σημιταριού, που ξεκίνησε τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων κι απ' τον πολύ "εκσυγχρονισμό" τις επέστρεψε στο 18ο αιώνα, από την προηγούμενη δεκαετία έχει ενταθεί η εργολαβοποίηση δραστηριοτήτων, με εργολαβίες ενοικίασης εργαζομένων, ένα σύγχρονο "δουλεμπόριο". Με τη σαλαμοποίηση και ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ αναμένεται να τεθούν πολύ έντονα τα ζητήματα της απασχόλησης και να ενταθούν τα προβλήματα "δουλεμπόριου", "μαύρης" και απλήρωτης εργασίας.

Έβδομο θέμα η προβλεψιμότητα για το μέλλον των περιοχών. Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι ιδιώτες ενδιαφέρονται μόνο για την κερδοφορία και όχι για τις επενδύσεις. Υπάρχει λοιπόν έντονη ανησυχία για "ξαφνικό θάνατο" της λιγνιτικής δραστηριότητας και μαζί και των περιοχών αν η απόδοση των κεφαλαίων και ο χρόνος απόσβεσης κριθούν από τον ιδιώτη ως μη ικανοποιητικά. Αντίθετα, μια δημόσια επιχείρηση λειτουργεί πάντα με μικρότερη απόδοση κεφαλαίων και πολύ μεγαλύτερους χρόνους απόσβεσης. Ωστόσο, στα ήδη ανοικτά λιγνιτικά πεδία πρέπει να συνεχιστεί οπωσδήποτε η εκμετάλλευση μέχρι να ολοκληρωθεί η απόληψη του κοιτάσματος, διαφορετικά είτε δεν θα μπορεί να γίνει σωστά η αποκατάσταση του τοπίου είτε θα χαθούν πολύτιμα λιγνιτικά αποθέματα και δεν θα μείνουν για τις επόμενες γενιές. Ο λιγνίτης έχει την ιδιότητα να παρουσιάζει το φαινόμενο της αυτανάφλεξης αν μείνει πολύ καιρό εκτεθειμένος στον ατμοσφαιρικό αέρα, ο άνθρακας του λιγνίτη αντιδρά με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας και με τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού εύκολα μπορεί να ξεκινήσει φωτιά. Αν μάλιστα υπάρχουν και ρήγματα και τροφοδοτούν τη φωτιά με αέρα, αυτή μπορεί να εξελίσσεται για χρόνια, ο μόνος τρόπος για να σβήσει μετά είναι να κοπεί η τροφοδοσία οξυγόνου.

Όγδοο θέμα η οικονομική ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών. Οι λιγνιτικές περιοχές εισπράττουν ένα λιγνιτικό τέλος, που θεσπίστηκε πριν 15 περίπου χρόνια, για τη χρηματοδότηση έργων περιβάλλοντος. Πρόκειται για σημαντικό ποσό ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών, που θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, σε συνδυασμό με τη χρεοκοπία της χώρας, δημιουργεί σοβαρό προβληματισμό κατά πόσον θα συνεχιστεί η καταβολή του λιγνιτικού τέλους. 

Οι αναρτήσεις μας βρίσκονται και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite! Πατήστε «Μου αρέσει» (Like) στη σελίδα μας, για να έχετε πιο άμεση ενημέρωση!

Ένατο θέμα η διαχείριση των υδροφόρων οριζόντων και των επιφανειακών νερών. Οι εκμεταλλεύσεις των λιγνιτωρυχείων αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται σε εύφορες πεδιάδες, που έχουν υδροφόρους ορίζοντες. Υπάρχουν πολλές ποτιστικές καλλιέργειες, καλαμπόκια, οπωρώνες, κλπ. Τα υπόγεια νερά μπαίνουν στα ορυχεία και δημιουργούν προβλήματα, γι' αυτό και αντλούνται με πολυάριθμες γεωτρήσεις πριν να μπουν στα σκάμματα. Τόσο τα ορυχεία όσο και οι ΑΗΣ αντλούν τεράστιες ποσότητες νερών, προκαλώντας ταπείνωση των υψομέτρων άντλησης για τους γεωργούς. Τα ποτάμια και τα ρέματα που υπάρχουν επίσης διευθετούνται κατάλληλα, ώστε να απομακρύνονται οι κοίτες απ' τα σκάμματα. Στη Μεγαλόπολη, που τα ορυχεία αναπτύσσονται στην κοιλάδα του Αλφειού ποταμού, έχει γίνει εκτεταμένη αναδιάταξη της κοίτης. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις στα νερά έγιναν ανεκτές "χάριν του δημοσίου συμφέροντος". Υπάρχει επίσης το θέμα της διάθεσης και αξιοποίησης για αρδεύσεις των νερών που αντλούνται από τα ορυχεία. Μπορεί ποτέ κανείς να δεχθεί αυτή η διαχείριση να περάσει στα χέρια οποιουδήποτε ιδιώτη;

Δέκατο θέμα η μεταλιγνιτική εποχή και η χρηματοδότηση ενός σχεδίου μετάβασης. Ο λιγνίτης είναι πεπερασμένος ορυκτός πόρος, νομοτελειακά κάποια στιγμή η εκμετάλλευσή του στις λιγνιτικές περιοχές θα σταματήσει. Μια συντεταγμένη πολιτεία οφείλει να σκεφθεί τη βιωσιμότητα των λιγνιτικών περιοχών στη μεταλιγνιτική εποχή, να δει την αποκατάσταση των εδαφών, τις χρήσεις γης που θα μπορούν να αναπτυχθούν στα εδάφη, την επαναφορά των υδροφόρων οριζόντων, την ποιότητα των νερών των λιμνών που θα δημιουργηθούν στα κενά που θα αφήσουν κάποια στιγμή τα ορυχεία, τις δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στις περιοχές αυτές, κλπ. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι οι ιδιώτες ενδιαφέρονται μόνο για την απόδοση των κεφαλαίων, εγκαταλείπουν εύκολα τις περιοχές που δεν τους ενδιαφέρουν πια.

Ενδέκατο θέμα η συνεργασία των τοπικών κοινωνιών με τη ΔΕΗ. Οι Δήμοι των περιοχών όπου δραστηριοποιείται η ΔΕΗ έχουν σχηματίσει το "Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων", για συνεργασία στα θέματα που σχετίζονται με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ. Το Δίκτυο έχει προτείνει τη σύσταση Συνεταιριστικών επιχειρήσεων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με συμμετοχή και των Δήμων, στο πρότυπο της Γερμανίας. Αρκεί να θυμηθούμε ότι πέρυσι οι κάτοικοι του Βερολίνου και του Αμβούργου, με δημοψήφισμα, απαίτησαν την επαναφορά της ηλεκτροδότησης υπό δημόσιο και όχι ιδιωτικό έλεγχο.

Υπάρχουν κι άλλα θέματα ανοικτά, όπως η αξιοποίηση της "ιπτάμενης τέφρας", της στάχτης που μένει από την καύση του λιγνίτη, συλλέγεται στα φίλτρα των ΑΗΣ και χρησιμοποιείται κατά ένα μικρό μέρος στην παραγωγή τσιμέντου. Επίσης η αξιοποίηση της γύψου, που παράγεται από τις εγκαταστάσεις αποθείωσης καυσαερίων στον ΑΗΣ Μελίτης. 

Και μπορεί να υπάρχουν κι άλλα θέματα, οι τοπικές κοινωνίες ξέρουν φυσικά πολύ καλύτερα. Όπως βλέπετε, το διακύβευμα είναι ουσιαστικά η ίδια η βιωσιμότητα των λιγνιτικών περιοχών. Και κανένας δεν πρόκειται ποτέ να διαπραγματευθεί τη βιωσιμότητά του. Οπότε η κυβέρνηση πρέπει να το σκεφτεί καλύτερα, με τις γελοιότητες περί "ανταγωνισμού" κανέναν δεν πρόκειται να πείσει, ούτε καν τους βιομήχανους.

Η πιο πάνω καταγραφή των θεμάτων σε μια ανάρτηση ιστολογίου μόνο ενδεικτική μπορεί να είναι, για τους αναγνώστες από άλλες περιοχές. Σας συνιστούμε να επισκεφτείτε τις λιγνιτικές περιοχές της χώρας, το μέγεθος της δραστηριότητας και του εξοπλισμού θα σας αφήσει άφωνους. Θα αντιληφθείτε καλύτερα για ποιό λόγο χρειάστηκαν δεκαετίες για να αναπτυχθεί η λιγνιτική δραστηριότητα. Άλλο πράγμα οι φωτογραφίες και οι διηγήσεις, άλλο πράγμα να αποκτήσετε προσωπική εικόνα από κοντά. Θα σας βοηθήσει καταλάβετε πολύ καλύτερα το μέγεθος του εθνικού εγκλήματος των ΣαμαροΒενιζέλων, με τη σαλαμοποίηση και ιδιωτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

 http://greeklignite.blogspot.gr/2014/06/blog-post_30.html